„KOLORY W OGRODZIE” WOLFGANG BORCHARDT

To bardzo ciekawa praca i należy do wyjątków na naszym rynku wydawniczym.

Prezentuje pewien techniczny aspekt tworzenia ogrodu, ponieważ przedstawia reguły i ich zastosowanie. Wyjaśnia, z jakich zjawisk te reguły się wywodzą, na czym polega ich działanie i jakie mogą być efekty stosowania ich w praktyce. 

Jeśli ktoś lubi rozumieć, dlaczego coś dzieje się tak, a nie inaczej albo potrzebuje wiedzy, jak osiągnąć określony efekt – w tej książce to znajdzie!

Nie jest to poradnik, który daje gotowe i proste recepty – to praca głęboko wnikająca w temat, ukazująca wzajemne powiązania przyczyn i skutków.  A wszystko to dotyczy kolorów w ogrodzie, czyli o tym, jak umiejętnie wykorzystać kolorystykę roślin! 

jedna z omawianych kompozycji  kwiatowych

 

Jej autor jest profesorem architektury krajobrazu na uczelni w Erfurcie, książka  w Niemczech ukazała się w 2008 r. Mam ją od kilku lat i mimo, że w tym czasie sporo się nauczyłam, w dalszym ciągu stanowi dla mnie źródło wiedzy. Ale myślę, że może być interesująca i dla profesjonalisty.

Pod względem formalnym jest bardzo w porządku – ma wiele ilustracji (zarówno zdjęć, jak i szkiców i tabel),  ma indeks rzeczowy,  indeks nazw roślin oraz wykaz literatury: oddzielnie o podstawach teorii barw, oddzielnie o kolorach w ogrodzie.

(W języku polskim na liście jest tylko „Encyklopedia kompozycji ogrodowych” Tony’ego Lorda)

jeden z ilustracyjnych szkiców

 

Pierwsza część nosi tytuł  „Kolorystyczna aranżacja ogrodów”.

Można tu znaleźć podstawy wiedzy o kolorach i ich oddziaływaniu.

Zapewne większość z nas posiada znajomość kluczowych zasad oddziaływania barw, ale jestem pewna, że  wiele treści będzie odkryciem.

Kto potrzebuje, zaczyna od początku, czyli od obszernych informacji czym jest kolor, jak kolory tworzą  się „w głowie”. Znajdzie tu  informacje od czego zależy barwa – np. od nasłonecznienia czy pory dnia czy odległości (ten sam kolor w pełnym słońcu blednie, a w późnym popołudniem nabiera blasku).

Autor pisze, że  ludzkie oko jest w stanie odróżnić kilka milionów odcieni barw!

Więc wiedza o ich wzajemnych zależnościach jest co najmniej przydatna, a zasady komponowania kolorów przydadzą się każdemu.
 

Na kartach książki znaleźć można, oczywiście, koło barw, ale także kulę (przy takim ujęciu uwzględnia się także nasycenie i jasność kolorów).

koło barw

 

Mimo, że same kolory nie tworzą jeszcze ogrodu, barwy są ważnym czynnikiem tworzącym nastrój. Warto dać sobie trochę czasu na przemyślenie własnego stosunku do kolorów.

Czy wolę ogród kolorowy jak tęcza? Czy może uszczęśliwi mnie spokojna zieleń wszędzie wokół? To nie tylko pytanie o kolory – to pytanie o wizję ogrodu jako całości.
 

Autor zwraca uwagę, że „intensywna pełnia barw, która zachwyca przy jednorazowym obejrzeniu, oglądana przez wiele tygodni może znużyć”.

Z kolei gdy w przestrzeni  nie ma dominujących barw, na pierwszy plan wysuwają się kształty - kwiatów i liści. Znaczenia nabierają odcienie zieleni i rośliny strukturalne.

Pisząc o oddziaływaniu barw, autor zwraca uwagę, że wykorzystując wiedzę o tym, który kolor jest daleki czy bliski, możemy pogłębić przestrzeń ogrodu czy skrócić dystans, jeśli to jest akurat potrzebne. I nie tylko kolor liści czy kwiatów ma tu znaczenie – także kolor tła! Bo np. na jasnym tle ciemne barwy wydają się bliższe.

kolor użyty dla podkreślenia głębi

 

Z wieloma zagadnieniami, omawianymi w tej książce zetknęłam się wcześniej.

Ale np. to było dla mnie nowością: jasność i wrażenie bliskości maleje od żółci do fioletu. Tajemniczo brzmi…

To ważne, jeśli patrzymy na kompozycję kwiatów w tych barwach. Niby kolory pasują, ale efekt nie wywołuje zachwytu.

 Bo z przytoczonej wyżej prawidłowości wynika, że fiolet dobrze wypada obok żółci tylko wtedy, gdy jest go trzykrotnie więcej. A np. zieleń i czerwień bez uszczerbku dla efektu mogą być w równowadze ilościowej.
Ważny jest więc nie tylko dobór kolorów, ale i umieszczenie ich w odpowiedniej ilości.

Część 2 nosi tytuł „Przestrzeń ogrodu - przestrzeń barw”.

Jest bardziej praktyczna. Jeśli ktoś nie lubi teoretyzowania, może zaczynać tutaj.

Dla mnie niezwykle ciekawe było przedstawienie różnych metod łączenia barwnych roślin.

Dużo mówi się np. o zasadzie sadzenia roślin w grupach.

Ale grupa grupie nierówna – ich rozmiary, kształty i sposób łączenia mogą być różne.

Mamy bloki, pasy, wzory ornamentalne, rabaty dryfujące Gertrude Jekyl, mozaika, łączenie dwóch przestrzeni przez przenikanie się kolorów na granicy powierzchni…

A można też sadzić rośliny pojedynczo.

układ mozaikowy

 

Bynajmniej nie chodzi tu o katalogowanie wszelkich możliwości dla samej sztuki!

Najważniejsze jest to, że skutki zastosowania takiego czy innego sposobu są różne!

Nie musimy kombinować, mamy kilka zdjęć odmiennych aranżacji – od razu każdy powie o którejś: o, ta jest cudna!

A obok jest schemat, jaki zastosowano. I już wiem, jak sadzić!

Jeśli kształty i układ grup mamy wybrane,  jest wiele ilustracji i wyjaśnień, które kolory łączyć, żeby osiągnąć konkretny efekt i w jakich proporcjach je łączyć.

Bo np. barwa intensywna przytłumi słabszą, jeśli nie zwiększymy jej ilości.

A co Wam jest bliższe - gra harmonią czy kontrastami?

Gdy patrzymy na ogród szczególne znaczenie ma kontrast między przeciwstawnymi barwami.

Budzi zaciekawienie i dynamizuje przestrzeń (ale kontrast to nie tylko kolor, także zestawienia: duży-mały, pusty-pełny, ciepły-zimny).

Ważne: zestawienia kontrastowych barw mogą być różne –  w formie mieszaniny lub bloków (pamiętajmy o właściwych proporcjach  wielkości!) – a wybór każdej opcji oznacza zupełnie inny efekt!

od razu widać różnicę..!

 

Lubiącym takie rozwiązania, autor przypomina, że nadmiar męczy, dlatego trzeba stosować przerwy i uspokojenie, np. przez zastosowanie żywopłotów, trawnik, koloru białego... lub podzielenie dużych powierzchni barwnych na mniejsze fragmenty.

jeden z przykładów łączenia kolorów

 

A dla lubiących spokojne, jednobarwne raczej ogrody np.  taka informacja - dodanie kontrastowego koloru podkreśli jeszcze dominującą barwę.

 

Często nasz ogród ma już parę lat, włożyliśmy w niego masę pracy i pieniędzy. Wydaje nam się nieco chaotyczny, ale przecież bez sensu jest totalna rewolucja.
A może warto zastanowić się nad zastosowaniem roślin przewodnich w wybranym kolorze..? Niby zmiana niewielka, a bardzo uporządkuje i ujednolici przestrzeń ogrodu.

jak umieszczać w ogrodzie rośliny przewodnie

 

Bardzo ułatwia zrozumienie treści fakt, że cały wywód autor ilustruje fotografiami i szkicami.

W części 3 książki „Kolory w ogrodzie” można znaleźć informacje, jak teorie zastosować w praktyce

i zaplanować ogród według idei kolorystycznych, na konkretnych przykładach.
Od czego zacząć i jakie są kolejne etapy (Nie zaczynać od ulubionego kwiatka!).

Autor przedstawia w najdrobniejszych szczegółach tworzenie ogródka, zaczynając od zasad, przez uzasadnienie wyboru, kolejność prac, plan i ilość roślin,  umieszczając nawet analizę wyglądu ogrodu miesiąc po miesiącu w tabeli!
Tu zwolennik konkretów i gotowych rozwiązań może znaleźć recepty.

tabela zmian na rabacie w czasie

 

Wśród przykładów mamy  szaro-biało–żółty ogród światła i  imitację cienistego stawu leśnego. Oraz wielobarwny żywopłot, bardzo ciekawy.

 

W ostatniej części (Spojrzenie ponad krawędzią barw) jest także sporo informacji dodatkowych – o stworzeniu trwałych ram, struktury ogrodu (jak ścieżki , mury, głazy, słupy, rzeźby), o zmienności, o stosowaniu rytmu (dla mnie szczególnie interesujące).
 

Tu znalazłam np. poradę, dotyczącą trójkąta z 3 cisów, który może odegrać wielką rolę – kiedy bowiem spojrzenie obserwatora pada na taki zestaw, doznaje uczucia ukojenia. Dlatego taka kompozycja, umieszczona nawet w oszałamiająco różnorodnej gatunkowo powierzchni tworzy wrażenie porządku.

 

porządkujące grupy roślin

 

Więc na mojej młodej, kwiatowej Rabacie pod Sosną taki cisowy trójkąt się znalazł! Postanowiłam się zaasekurować .

Podobnie jak bukszpanowe kule  –  rozrzucone nieregularnie zapewnią, jak zapewnia autor, spójność całego założenia.
 

Dlaczego uważam tę książkę za tak cenną?

Jest to rzetelne kompendium wiedzy teoretycznej i praktycznej o stosowaniu kolorów  w ogrodzie. Tak skonstruowane, że zarówno czytelnik pragnący uporządkować czy pogłębić swoją wiedzę o tym zagadnieniu, jak i amator szukający konkretnych porad, łatwo znajdzie wszystko, czego potrzebuje.
(No, może nie jest to książka dla nielubiących czytać i wgłębiać się w temat...)

Nie znam innej takiej pracy, poświęconej jakiemuś konkretnemu aspektowi projektowania ogrodów, tak wnikliwej, a jednocześnie strawnej dla amatora.
 

Więc jeżeli zależy Ci  na przemyślanej kolorystycznie aranżacji ogrodu , przyda Ci się wiedza podstawowych regułach oddziaływania barw. 

A jeśli lubisz działać intuicyjnie czy iść na żywioł, z tej książki dowiesz się, dlaczego nie zawsze jesteś zadowolona(y) z efektu.
 

Na koniec przytoczę napawające optymizmem zdanie: „Jeśli mamy koncepcję ogrodu [nie tylko kolorystyczną], wtedy każdy, nawet najmniejszy krok prowadzi we właściwym kierunku – do stworzenia wymarzonego zakątka”.

 

 

„Kolory w ogrodzie” Wolfgang Borchardt

Wydawnictwo PUBLICAT