CENA WODY W FINISTERE

Wiecie, że lubię czytać i zawsze chętnie sięgam także po książki o ogrodach. Są to nie tylko pozycje typowo ogrodnicze, ale także powieści z ogrodem w tle.
I właśnie "Cena wody w Finistere" do takich należy.

okładka niezbyt mi się podoba

Na okładce wydawcy przywołują słowa Ryszarda Kapuścińskiego (czym jestem nieco zaskoczona): "To piękna książka. Poetycka, wysmakowana, pełna ciepła. Po wielokrotnej lekturze wracam do niej nadal, szukając ukojenia w codziennym zgiełku i chaosie."
No, więc ja również wracam do tej książki, dla rozluźnienia i poprawy nastroju.

Jej bohaterką jest kobieta, która w wieku 50 lat opuszcza Szwecję i zupełnie bez planów przeprowadza się na prowincję francuską, do Bretanii.
Zapowiada się to trochę melodramatycznie, ale napisane jest lekko i z wdziękiem. I jest zabawne.

Bohaterka zaczyna wszystko od początku - remontuje dom, uczy się francuskiego, zawiera nowe znajomości...
I tworzy ogród.
I to on jest głównym motywem tej powieści. I emocje z nim związane.

Wokół tego przeplatają się wspomnienia z dzieciństwa (a wśród nich - w opozycji - ogrody dwóch babć), pojawiają się, wtrącone mimochodem (nawet w sporej ilości) refleksje na tematy społeczne i polityczne (są niebanalne).

Bohaterka pomiędzy układaniem ścieżki z kamiennych płyt a pieleniem grządek, przygląda się swojej rodzinie i wydarzeniom z przeszłości, które ją ukształtowały, jednocześnie zyskując nową tożsamość na drugim końcu Europy.

Początkowo jej ogród to kilkaset metrów kwadratowych wyschniętego trawnika. To jej pierwszy ogród w życiu. Już sama świadomość, że może w nim zrobić, co zechce, ją uszczęśliwia.
Tworzy go z marzeń i intuicji.  A także z pamięci o ogrodach babci ze strony ojca i drugiego - babci ze strony matki. I tak np. w swoim nie zamierza posadzić żadnych krzewów owocowych (wspomnienie skrętu kiszek i pobytu w szpitalu po niedojrzałym agreście).
Próbuje też korzystać z poradników ogrodniczych:
"Mam trzy poradniki -angielski, francuski i szwedzki - z żadnego nie mam pożytku. W szwedzkim pełno jest natchnionego pitolenia o kwiatkach, co otwierają modre oczy, stają na przezroczystych nóżkach (...)
Francuski jest po francusku [a bohaterka nie bardzo sobie radzi z tym językiem, co zresztą, naturalnie, niesłychanie utrudnia jej życie i powoduje zabawne sytuacje],
 a angielski [jest] od rzeczy. Według angielskiego trzeba czekać całe życie, żeby ogród zaczął wyglądać naturalnie. Pod warunkiem, że w tym czasie człowiek nie zajmuje się niczym poza jego pielęgnacją. Jeśli chcemy mieć dziki ogród, musimy starannie zaplanować każdą trawkę. Zanim się w ogóle pomyśli, aby cokolwiek zasiać, trzeba dokładnie określić kąt padania promieni słonecznych..." itd. w tym stylu.
Zawsze z uśmiechem na twarzy czytam te słowa, za każdym razem, gdy wracam do tej lektury. Zresztą w jej trakcie uśmiech pojawia się wielokrotnie, zapewniam Was.

Bohaterka ma wizję swojego ogrodu, ale uzupełnia ją spontanicznie.
"W moim ogrodzie wszystko będzie się wić i piąć, jak w dżungli, na pozór dziko". Ale w jednym kątku tworzy ogród zen.
A inna jego część staje się biała, wypełniona kwiatami w tym kolorze. (Czy to lektura tej książki nie była przypadkiem inspiracją do założenia białego zakątka w moim królestwie..?)

krokusy także pojawiają się w tym ogrodzie

Beztrosko i delektując się tą przyjemnością, tworzy listę wymarzonych roślin w białym kolorze (białe goździki, narcissus poeticus, wielkie białe hiacynty, liliokształtne tulipany...).
Jakże jej sposób urządzania ogrodu jest inny od mojego... Ja bym się przejęła tym angielskim poradnikiem.

moje hiacynty

tulipany w moim Białym Ogrodzie

Marzy, że w innym miejscu w jej ogrodzie na siatce będzie piął się groszek pachnący (dopóki nie wyrośnie żywopłot).
Więc teraz "absolutnie szczęśliwa" robi widelcem rowki w ziemi i "wsadza nasiona groszku za pomocą łyżeczki do kawy".
Klęcząc na ziemi, zastanawia się, dlaczego właściwie nikt jej wcześniej nie powiedział, że do szczęścia wystarczy "babrać się w ziemi, siejąc groszek"?

Sadzi róże i piwonie (mimo, że "według poradnika angielskiego piwonie są tak wymagające, że najlepiej od razu dać sobie spokój").

dlatego mam tylko jedną w ogrodzie - piwonia Festiva Maxima

Wzruszająca jest opowieść o hodowaniu dębu. Bo "ogród bez drzew to żaden ogród". Kiedy jeden z żołędzi zapuścił korzonki, za cud natury uznaje możliwość, że z takiej miniaturki wyrośnie dąb i postanawia "pomóc cudowi". Układa mur z kamyczków dla jego ochrony, podpiera patyczkiem łodyżkę, nawozi torfem... Z satysfakcją stwierdzając, że dąb ma już 132 milimetry ("jeśli wyprostować łodygę").

A wiecie, co jest ukochanym zajęciem początkującej ogrodniczki? Kopanie.
I podlewanie. Co zresztą jest przyczyną kłopotów - pierwszy rachunek za wodę w nowym miejscu  przyprawia ją o palpitacje.
Bo woda w Finistere jest droga, " to trochę tak, jakby podlewać szampanem z kranu".

Słodkie chwile w ogrodzie przeplatają się z dramatycznymi, wiadomo. Doświadczony ogrodnik ostrzega ją, że w zasadzie wszytko zagraża jej ogrodowi.
Robactwo, mrówki, mszyce, pchełki ziemne, myszy i norniki, ślimaki w skorupkach i bez, pleśń, mech i mączniak, robaki, grzyby i wirusy. Bo "w chwili, kiedy sadzisz pierwszą roślinę, już jest zagrożona".
No, i rzeczywiście, pojawia się  plamistość na różach, a także mszyce i chrząszcze (tytuł rozdziału: "Z przyjemnością zabijam małe żyjątka"), niszcząc drogocenne okazy (podczas gdy przeceniona róża z hipermarketu rozkwita w najlepsze, idealnie zdrowa).
Do tego z kompostu robi się "wielki pleśniak", a kamienna ścieżka nie jest tak doskonała, jak w pismach ogrodniczych.

moim narcyzom nigdy powódź nie zagraża, za to susza - tak

Wśród opisów zmagań bohaterki z niepowodzeniami w uprawie ukochanego ogrodu, jest i powódź (drży o swoje wymarzone narcyzy) i sadzenie konwalii przy pomocy kilofa i np. interesująca relacja z poszukiwań w internecie sposobu na pozbycie się kretów w ogrodzie. "To tak, jakby znaleźć się w plątaninie zwojów monstrualnego światowego mózgu nazistów, opętanego ideą likwidacji kreta."

wiosna w Białym Ogrodzie

Ale co by się nie działo, czytając nie mamy wątpliwości, że ogrodnictwo to jest to. Po wywleczeniu kolejnego kamienia z ziemi bohaterka jest "skonana, ale szczęśliwa" . Skąd my to znamy..?

Dla osób, które zmagają się z remontem domu, albo mających te emocjonujące wydarzenia za sobą, lektura tej książki też będzie bliska. Bo bohaterka równolegle z zakładaniem ogrodu próbuje przystosować kupiony dom do swoich potrzeb.
"Wydawałoby się, że kłopoty z mężczyznami mam za sobą - pisze - ale odkąd przyjechałam do Finistere nabrały od nowa wigoru. W ciągu całego życia nie zaznałam tylu nie spełnionych obietnic."
A rzecz dotyczy hydraulika i budowlańców.

Dzięki przeprowadzce do pięknej Bretanii w życiu bohaterki pojawia się  jeszcze coś nowego. I jest to coś, co zaczyna coraz bardziej zakłócać jej radosną twórczość w ogrodzie...
I, wbrew temu, czego by się można było spodziewać, nie jest to wcale dopełniający jej szczęście związek z nobliwym mężczyzną o stalowym wejrzeniu.
Sięgnijcie po książkę, żeby dowiedzieć się, co to takiego. Gwarantuję miły wieczór!


"Cena wody w Finistere" Bodil Malmsten