TOJEŚĆ ROZESŁANA

Tojeść rozesłana, czyli lysimachia nummularia, to jedna z roślin, której sadzenie w ogrodzie odradzam, bo mam z nią kiepskie doświadczenia. A jeśli już ktoś się na nią decyduje, musi BARDZO uważać.

tojeść rozesłana szybko zarasta powierzchnię

Kiedyś tojeść pojawiła się u mnie w dwóch formach - zwykła, zielona i odmiana "Aurea" o złocistych listkach.



W opisach występowała jako roślina na każde warunki świetlne - słońce czy cień, nie robi jej różnicy. I okazało się to świętą prawdą. W cieniu pod krzewami, doskonale sobie radzi.

Jaka byłam zadowolona, posadziwszy ją na dwóch rabatach..! Szybko się rozrastała, ładnie pokrywając miejsca między roślinami. Bo jest niziutką, okrywową rośliną, o długich, ukorzeniających się pędach. Mogą mieć nawet 60 cm długości.

Tojeść o zielonych listkach miała zastąpić korę na Długiej Rabacie, u stóp krzewów i bylin. Spełniać rolę naturalnej ściółki i tła.

młodziutka tojeść, kwitnąca na żółto

Natomiast żółta tojeść Aurea, w innym miejscu, stanowić miała kontrastowe tło dla małych berberysów "Bagatelle" o ciemnych liściach.

Na marginesie dodam, że dziś na takie zestawienie nigdy bym się nie zdecydowała.  Owszem, wyglądało to efektownie, ale obecnie nie takie efekty mi się marzą. Więc po tej kompozycji nie ma już śladu. Zresztą cała ta rabata wygląda inaczej.

tojeść Aurea wśród berberysów Bagatelle

ta sama tojeść wkrótce

... i rok później!

Ale nie względy estetyczne były przyczyną usuwania tojeści z ogrodu, ale jej ekspansywność.
Znalazłam, co prawda, informacje, że jest ekspansywna, ale myślałam sobie: to doskonale, szybciej zasłoni ziemię. Jak to często bywa, szybki rozrost rośliny na początku cieszy, a potem staje się utrapieniem.
Tak też było z moją tojeścią. Początkowo wydawało mi się, że zawsze będzie można ją przyciąć i w ogóle nie widziałam problemu.
Ale jakoś nie wiadomo kiedy, wrosła w krzewy berberysu, w azalie japońskie, w miniaturowe świerki, w bukszpany...

nie widać tego na zdjęciu, ale jest wszędzie...

No, i jest nie do usunięcia z krzewów, bo nie da się tam wsadzić ręki, a urywana z wierzchu, wkrótce wygląda tak samo.
Tojeść pojawiła się również to tu, to tam na trawniku (jak..??).

wiosna - to zielone, to tojeść, nachyłki przebijają się przez nią

Również usunięcie jej z podłoża jest trudne - tworzy gęsty kożuch na powierzchni, a pod ziemią kłębowisko korzeni.  Gdyby tak rosła na pustym poletku, wystarczyłoby przekopać je porządnie i wybrać pędy i korzenie. Ale jak to zrobić na rabacie pełnej roślin..?

Z żółtą tojeścią był nieco mniejszy problem, jej tempo wzrostu było troszkę wolniejsze i łatwiej dała się usunąć. Rosła też na mniejszym obszarze. Już jej nie ma w moim ogrodzie.
Dobrze się stało, bo i tak nie miałaby racji bytu, na fali mojego usuwania żółtych plam z ogrodu.

dziś zostały  z tego tylko bukszpany i żurawka Southern Comfort

 Za to zielona tojeść na Długiej Rabacie szybko wymknęła się spod kontroli. Walczę z nią do tej pory i ciągle jest.
No, tak szczerze mówiąc, nie zabrałam się za nią kompleksowo, bo opanowała za duży obszar. Usuwam tak po trochu, co jest bez sensu działaniem. Może w nowym sezonie uda się podjąć próbę wyrwania jej w całości. Tym bardziej, że pozbyłam się właśnie czerwonych berberysów z tej rabaty. Będzie odrastać, bo nie da się usunąć wszystkiego z krzewów, to wiem, ale liczę, że zadanie stanie się łatwiejsze do wykonania.

W najnowszym katalogu Związku Szkółkarzy Polskich jest informacja, że tojeść rozesłana polecana jest do ogrodów skalnych. Na pewno ładnie pokryje kamienie, jej pędy malowniczo wyglądają, zwisając.
Ale ja bym nie ryzykowała, według mnie zarośnie wszystko.

Literatura przedmiotu podaje, że tojeść lubi żyzną i wilgotną glebę, ale da sobie radę w gorszych warunkach. I zdecydowanie tak jest, urośnie wszędzie. No, nie wypróbowałam jej w głębokim cieniu.

Tak więc gorąco odradzam sadzenie tojeści rozesłanej na rabatach, wśród bylin czy gęstych krzewów. Odgrodzenie jej barierą nie pomoże, bo pędy na powierzchni ją przekroczą i się ukorzenią.

Za to jeśli ktoś ma potrzebę pokrycia pustej powierzchni, bez zamiaru sadzenia tam innych roślin, tojeść rozesłana nadaje się do tego jak najbardziej. Tworzy zwartą, płaską, zieloną powierzchnię.
Także np. między kamieniami, w szparach na ścieżce by się sprawdziła.

W takiej roli użyłam jej w Kąciku pod Lipą (w wersji zielonej). Układałam tam cegły sama, kształt placyku jest nieregularny, cegły rozbiórkowe też różnych rozmiarów, więc szpar jest wiele. Nie podlewana, w piachu, daje sobie radę i nie zagraża niczemu, ożywiając ceglaną nawierzchnię.

tojeść wetknęłam u stóp murka, a także w szpary między cegłami na środku, w kilku miejscach

Tojeść rozesłana jest nawet ładna - ma kształtne, drobne listeczki, w kolorze żywej zieleni lub żółci.
Szczelnie pokrywa powierzchnię.
Latem (VI-VII) pojawia się na niej sporo drobnych, żółtych kwiatków, które są dobrze widoczne na tle zielonego dywanu. W odmianie złotej, naturalnie, się nie wyróżniają.

W opisach tej rośliny znalazłam informację, że wymaga odmłodzenia po 5 latach. U mnie rośnie na słabej glebie już 6 lat i nie widzę żadnych oznak osłabienia czy przerzedzenia.

Po tych wszystkich ostrzeżeniach powiem, że nie chcę usunąć tojeści całkowicie z ogrodu!
Ale może pojawić się tylko na specjalnych zasadach. I tak będzie.
Zostaje w Kąciku pod Lipą.
Oraz posadzę ją w doniczce, wstawionej do kamiennego postumentu, żeby ładnie po nim spływała. Chcę, żeby był  przysłonięty zielonymi pędami, których długość będę mogła modelować. Na zimę doniczka będzie dołowana.
Chcę osiągnąć podobny efekt, jak na tym zdjęciu z tegorocznej wystawy Zieleń to Życie.
Mam nadzieję, że po roku będę mogła pokazać swoją kompozycję (umieszczoną zresztą na Długiej Rabacie).

słupki z tojeścią rozesłaną na jednym ze stoisk wystawy Zieleń to Życie

Wprowadzając tojeść rozesłaną do ogrodu, róbcie to naprawdę bardzo ostrożnie.