"Z UCHEM PRZY ZIEMI" KEN THOMPSON

Oto moja propozycja na jesienne wieczory!
Ta napisana z humorem książka zawiera odpowiedzi na wiele pytań, które pojawiają się w głowie ogrodnika, a także na takie, które do głowy mu nie przychodzą.
Ale odpowiedzi na pewno go zainteresują. Bo tak naprawdę niewielu z nas zna, a jeszcze mniej rozumie, procesy zachodzące w naszych ogrodach.

warto sięgnąć po tę książkę!

Thompson pokazuje, jak wiedza botaniczna pozwala osiągnąć nie tylko lepsze rezultaty w uprawie ogrodu, ale również spokój ducha.
Bo postawił sobie za cel nas uspokoić, pozwalając zrozumieć, dlaczego ogród jest taki, jaki jest.  A nie pokazać, jak uczynić ogród idealnym.

Już sam początek trafił w mój czuły punkt: " trudno nie podupaść na duchu" "porównując (...) zdjęcia hektarów wypielęgnowanych trawników i [doskonałych] kwiatowych rabat z własnym, skromnym ogródkiem". Czy nie dopada Was taki nastrój w takiej sytuacji? Mnie się to zdarza wcale nierzadko.

rdest himalajski Fat Domino na sierpniowej rabacie

Witold Czuksanow w przedmowie rekomenduje książkę jako doskonały, choć nietypowy podręcznik ogrodnictwa, który nie raz zaskoczy w trakcie lektury i wywoła uśmiech na ustach.

Jego autorem jest wykładowca Wydziału Biologii i Botaniki w Sheffield, zamiłowany ogrodnik i popularyzator wiedzy ogrodniczej (m.in. pisuje w "The Garden").

Nie myślcie jednak, że polecam Wam jeden z dziesiątków poradników dla początkujących, jakie znajdują się na naszym rynku - w tej książce nie ma informacji o tym, jak nawozić rododendrony czy zwalczać ślimaki, założyć oczko wodne czy skomponować rabatę w cieniu.
Za to autor pozwala spojrzeć na nasze ukochane ogrody z zupełnie innego punktu widzenia. I lepiej zrozumieć, jak funkcjonują.

rudbekia Goldstrum na Środkowej Rabacie

Nie jest to książka dla specjalistów i znawców tematu, ale z pewnością nie jest infantylna, "nie obraża inteligencji czytelnika", jak napisano w recenzji w "The English Garden".
Podzielona jest na krótkie rozdziały i podrozdziały i napisana przystępnym językiem. Nie wszystkie zagadnienia były dla mnie wciągające, ale struktura książki jest taka, że można sobie "przelecieć" mniej ciekawe fragmenty, a zagłębić się w rozdział o innej tematyce.
Każdy rozdział kończy ramka z praktycznymi radami, jak wykorzystać tę "inną" wiedzę w praktyce ogrodniczej.

Rabata pod Sosną w sierpniu

W trakcie lektury co chwila znajdowałam coś ciekawego.
Może mam takie wrażenie, bo niewiele pamiętam ze szkoły..? Nie cierpiałam lekcji biologii i nic z nich nie wyniosłam, dlatego z ekscytacją czytałam o tym, że przez 310 milionów lat świat był całkowicie zielony, bo nie było kwiatów!
Albo odkrywałam, że do kiełkowania nasiona potrzebują nie tylko wilgoci czy właściwej temperatury, bo są takie, które wymagają... dymu.
I dowiadywałam się, że nauka wciąż nie wyjaśniła, dlaczego niektóre rośliny mają trujące owoce albo jakie zapachy lubią pszczoły, a jakie motyle, czyli co tak naprawdę przyciąga je na nasze rabaty.

nowo posadzony powojnik Purpurea Plena Elagans obok rutewki

Tyle ostatnio pisałam o kolorach w ogrodzie, ale Thompson przygląda się tej kwestii pod zupełnie innym katem.
Zagląda roślinom "do środka", opisując, jakie procesy chemiczne zachodzą w trakcie dojrzewania owoców czy zmiany koloru.
Pewnie większość ogrodników wie, skąd się bierze zmiana ubarwienia liści jesienią, ale ilu z nas wie, dlaczego rośliny zmieniają w trakcie wegetacji kolor kwiatów?
Albo owoców: "Wiele owoców czerwienieje, by ogłosić swoja dojrzałość ptakom, które szczególnie dobrze rejestrują czerwony kolor." Takie owoce są dobrze widoczne na zielonym tle, dzięki kontrastowi.
Natomiast te dojrzewające później, gdy liście przybierają ogniste barwy, nie mogą być czerwone - osiągnąwszy dojrzałość nabierają barwy czarnej, bo ta z kolei gwarantuje wtedy lepszą widoczność dla ptaków.

A dlaczego roślinom tak zależy, żeby ptaki zjadały ich owoce? Nie, to chyba wszyscy wiedzą...
Ale pewnie nie wiedzą, jak to się dzieje, że liść mieści się w maleńkim pąku i jakie korzyści z takiej wiedzy ma człowiek (a ma!).

Z kolei zwolennicy sadzenia zgodnie z cyklem księżycowym i odpowiednim sąsiedztwem na grządce warzywnej, znajdą tu polemiczne i ciekawe rozważania na ten temat (czy zielony karton chroni lepiej Twoją kapustę niż nagietki?).

floks Unique Bicolor i jeżówka Magnus

Na każdej stronie autor porusza typowe ogrodnicze zagadnienia w nietypowy sposób.
Jest np. rozdział na temat przycinania, ale ponieważ to nie poradnik, nie znajdziemy informacji kiedy i nad którym oczkiem należy to robić, za to informacje o tym, dlaczego jedne warto przycinać, a inne nie.

Pouczający jest fragment o tym, z czego zbudowane są rośliny. I to nie dlatego, żebym jakoś specjalnie fascynowała się chemią, ale wywód prowadzi do ciekawego wniosku.

Bo skoro rośliny zawierają w sobie prawie wszystko, czego potrzebują, jeśli nie usuwamy ich z ogrodu i dbamy o obieg materii, równowaga jest zachowana... Przecież jedynie z warzywnika regularnie zabieramy wartościowe substancje w postaci plonów, więc trzeba je uzupełniać.
A "zważywszy, że rośliny przetrwały miliony lat bez nawozów sztucznych, należałoby zadać pytanie, ile tego typu nawozów potrzeba w przeciętnym ogrodzie. Odpowiedź brzmi, że prawdopodobnie nie potrzeba ich wcale."

Nie wiem, czy to nie to właśnie zdanie przesądziło o mojej decyzji o zaprzestaniu stosowania nawozów sztucznych w ogrodzie, a z pewnością  pchnęło mnie w tym kierunku.
Zresztą autor sugeruje, że gleby w naszych ogrodach mają i tak "zbyt dużo składników pokarmowych, lecz za mało materii organicznej".

dużo bieli jest w moim sierpniowym ogrodzie

W poprzednim poście pisałam, jakie stworzenia udało mi się uchwycić na fotkach z ogrodu.
A w tej książce bardzo zaciekawił mnie rozdział "Ogrody i zwierzęta". Okazuje się, że w ogrodzie jest znacznie więcej dzikich zwierząt niż mi się wydawało i wcale nie musi być to ogród dziki czy naturalistyczny. Jak to możliwe? Przeczytajcie w książce.
Autor opisuje badania pewnej biolożki, która we własnym (niedużym) ogrodzie zaobserwowała np. 533 gatunki os, w tym 15 gatunków zaobserwowane w Anglii po raz pierwszy, a  4 gatunki były w ogóle wcześniej nieznane nauce! Czy to nie jest zagadkowe?

rutewka delavaya Splendid

Jest też parę słów o trawnikach. Młodemu ogrodnikowi z pewnością pomoże świadomość, że "od czegokolwiek zacznie (...), regularnie koszone szybko zmieni się w trawnik." Bo "tylko nieliczne rośliny dobrze znoszą częste i silne przycinanie, a większość z nich to trawy." Które nawet nie posiane mają się pojawić.
 Zupełnie niezamierzenie sprawdziłam to u siebie - poza głównym ogrodem, między nowo założonymi rabatami, rosły chwasty, które zaczęłam wykaszać, zamierzając kiedyś założyć tam prawdziwy trawnik. Ale ciągle były pilniejsze sprawy. I okazało się, że po pewnym czasie trawnik "sam się zrobil". No, może nie jest to trawnik idealny, ale zielona murawa, ale mnie to wystarczy.

A co sądzicie o takim twierdzeniu: " utrzymywanie trawnika wolnego od mchu i złożonego z zaledwie kilku gatunków traw jest ekologicznym odpowiednikiem prób zawracania biegu strumienia, czyli czymś, co jest możliwe, ale bardzo trudno wykonalne."
Ciekawa jestem, co Gaja, właścicielka wzorcowego trawnika, powie na ten temat...

nad strumieniem, na pierwszym planie trzykrotka

Tyle tytułem zachęty. Przyjemnej lektury!


"Z uchem przy ziemi, czyli jak zrozumieć swój ogród" Ken Thompson