ZMIENNOŚĆ W OGRODZIE - LUBIĘ CZY NIE LUBIĘ?

Najważniejsza w ogrodzie jest dla mnie harmonia i spokój.
No, to w zasadzie już macie odpowiedź na pytanie postawione w tytule.

lubię, jak jesień zmienia ogród, lubię te kolory ogarniające wszystko

Pierwsza myśl, jaka przychodzi mi do głowy, to, że w zasadzie zmian nie lubię.
Nowości nie podniecają mnie absolutnie, nie rozumiem szaleństwa z nimi związanego. Nie uznaję zmiany dla samej zmiany, raczej nie miewam myśli, że coś mi się znudziło. Jeśli uznaję coś za doskonałe albo po prostu dobre, nie widzę powodu, żeby to zmieniać.
Oczywiście, doceniam urodę niektórych nowości, nawet się nimi zachwycam, ale to nie znaczy, że chcę istniejące zamienić. Nie dotyczy mnie powiedzenie: kobieta zmienną jest.
Pewnie na to nakłada się też moja niechęć do reklamy - gdy widzę słowo: nowość, odruchem jest podejrzliwość wobec intencji autora przekazu.

Przyznam się, że denerwuje mnie podatność na mody, lansowanie nowości - wszyscy zapełniają ogrody żurawkami, wszyscy mają w domu storczyki, wszyscy sadzą trawy i malują mieszkania na szaro...
Oczywiście, np. rzeczone trawy mogą być piękne i robić doskonałą robotę w ogrodzie - ale żeby zaraz tyle i wszędzie i najwspanialsze? A za rok wszędzie żurawki?
Nie mam ani jednego storczyka. Nie będę miała trawiastych rabat. Żurawki pozostaną tylko niewielkim dodatkiem, a ściany - w kolorze kawy z mlekiem.

Jeśli zmiana na nowe, to tylko wtedy, gdy stare nie funkcjonuje dobrze, nie zaspokaja potrzeby, np. estetycznej. Więc czerpanie z nowości, ale bez burzenia wszystkiego.

liście hosty błyszczą w słońcu

to samo miejsce - hosty nie widać, za to rzuca się w oczy onoklea

Więc jak to możliwe, że lubię jednak zmienność w ogrodzie i w ogóle w przyrodzie?
Co zmienia ogród i jaki jest mój stosunek do tych zmian?

Czy szybko zmieniający się wygląd ogrodu sprawia, że jest on ciekawszy?
Gdybym budziła się co dzień w pokoju, w którym ktoś nocą wstawił nową komodę czy zmienił lampę, byłabym zdenerwowana, a nie zaciekawiona.

Ale ogród to żywy organizm, to fragment natury, z żywiołowo toczącymi się procesami. Istotna dla mnie nie jest nowość i zmiana sama w sobie, ale to, że są przejawem procesów, których korzenie tkwią gdzieś głęboko, a które prowadzą nie wiadomo dokąd. Że to wszystko się samo dzieje, a ja mam na to wpływ niewielki.
To możliwość obserwacji tych zjawisk bądź współudziału w nich jest dla mnie ważna i daje ogromna frajdę.
Więc tak, zmieniający się ogród jest ciekawszy. Ogród, który wygląda pięknie, ale stale tak samo, wydaje mi się sztuczny, nie widać w nim bogactwa życia.
Więc warto tę zmienność wspierać, bo wtedy będzie można cieszyć się nim na co dzień.

Rabata Środkowa wczesnym latem

a tu jesienią - dla takiej zmiany warto sadzić liściaste!

Uszczęśliwia mnie, że ogród  jest co dzień inny, w zasadzie bez mojego udziału. Bo mgła, bo nowy kwiat, kopiec kreta na środku, bo liść opadł, bo kompost dojrzał... To jest cudowne w ogrodzie.

To upływający czas zmienia ogród.
Zawsze dziękowałam losowi, że mieszkam w kraju, gdzie zmieniają się pory roku i w zasadzie co parę miesięcy mam ogród kompletnie odmieniony.
Z niewielką moją pomocą, bo żeby wykorzystać naturalne zjawiska, sadzę rośliny atrakcyjne o różnych porach roku. Do lasu sosnowego, w którym mam ogród, dosadzam dużo roślin liściastych i dających sobie tu radę bylin, dosadzam wiosenne cebulowe.
Mogę dzięki temu obserwować żółknące liście i rozkwitające kwiaty, cieszyć się wszystkimi etapami życia roślin.

Bo więdnące byliny i nagie gałązki krzewów też lubię. Nie martwi mnie, że jesień, że przekwitły piwonie... Bo koło toczy się dalej.
I mimo, że te zmiany są czymś nam doskonale znanym, powtarzają się cyklicznie, nigdy nie przebiegają tak samo, a efekty nie są identyczne. Tym więcej wrażeń dla nas!

lubię te suche badylki na tle śniegu - to nie obraz, to grafika

Czas zmienia ogród i w dłuższej perspektywie. Rośliny rosną, niektóre stają się wielkie, obumierają... Te procesy toczą się w różnym tempie.
Próbujemy to kontrolować przycinając rośliny, żeby utrzymać ich rozmiar albo je odmłodzić.
Przyznam się, że nie lubię formowania  i ostrego przycinania. Wolę, jak wszystko toczy się swoim torem. Jednak mam żywopłoty i kule bukszpanowe, to wyraz kompromisu z upodobaniami estetycznymi.

martwe przedmioty, a światło dodaje ruchu i dramaturgii, za chwilę efekt zniknie

Ogród zmienia się też w krótkim czasie, w ciągu jednego dnia.
Niektóre kwiaty np. tulą płatki, gdy nie ma słońca, ale większość roślin pozostaje taka sama, a nowe wrażenia wywołane są przez światło.
Jak cudownie słońce potrafi odmienić oblicze tego samego przedmiotu czy rośliny, a nawet całego ogrodu..!

wieczorne słońce czyni cuda, dodaje głębi i intensywności wrażeń

przez większość dnia ta huba jest niewidoczna, światło wyciąga ją na pierwszy plan

ogrodu w zasadzie nie widać, gałęzie lipy zdominowały widok

Czas odmienia też przedmioty, one też się starzeją - kamień obrasta mchem, obłazi farba z ławki, kostka płowieje, decha próchnieje...
Niektórych ogrodników nie cieszą te zmiany. Czyszczą kostkę z mchu, odmalowują ławeczki...
A ja to lubię - poszarzałe (brudne) i omszałe kamienie tarasu, zniszczone przedmioty, krzywe sztachety płotu...

stara cegła i ciemniejące kule nad sadzawką, nie zamierzam ich czyścić

mech obrasta betonowy słupek, tak ma być

Ogród zmienia swoje oblicze wraz ze zmianami pogody.
Oj, wielu ogrodników cierpi z tego powodu! Ja nie - lubię śnieg, słońce i deszcz, i mgła i pochmurna pogoda mnie cieszy. Chyba jestem dziwna, ale dla mnie zawsze jest dobrze, a ogród ma swoje uroki w każdych warunkach.

w ulewnym deszczu ogród też jest piękny

Tak wszystko chwalę, ale są zdarzenia naturalne, które dają w kość.
Np. atak wichury, który zdemolował mój ogród, zmuszając do ciężkiej pracy i zmiany koncepcji jego urządzenia. Takich zmian nie lubię!
Podobnie, jak zmasowanego ataku mszyc czy chorób grzybowych albo mrozów, które uśmiercają moje ukochane zawilce.
Ale wiele osób upatruje w takich kataklizmach szansę na zmiany w ogrodzie - bo w wolnych miejscach powstanie coś nowego, pojawią się nowe rośliny.

wystarczyła chwila i ogród był zmasakrowany...

Jakie jeszcze zmiany, zachodzące u mnie w ogrodzie, lubię?
Ot, np. z radością witam samosiejki - osiedlają się w ogrodzie dziewanny, przymiotno, wyka ptasia... Dodają ogrodowi naturalnego wdzięku.
A rośliny ogrodowe, rozsiewające się same, jak alchemilla, też mnie cieszą, chociaż zmieniam im miejsce.
Nie przesadzam jednak z akceptacją tych naturalnych zmian - nawłocie jednak wyrywam, a masę kiełkujących żołędzi wywalam.

Reasumując tę część moich przemyśleń, bardzo lubię zmiany, zachodzące naturalnie w ogrodzie, prawie wszystkie, i uważam, że bardzo dodają mu one urody i przynoszą mi mnóstwo radości.
Dzięki nim mam codziennie nowy ogród, bez żadnego wysiłku i bez żadnych nakładów pracy.

widok na strumyk wczesną wiosną

nie do poznania - to samo miejsce latem

przychodzi jesień i strumyk znów wygląda kompletnie inaczej

czy nie ślicznie? Uwielbiam wszystkie te obrazy!

Masę zmian w ogrodzie przeprowadza sam ogrodnik. I tu zaczynają się schody.

Samo założenie ogrodu jest wielką zmianą.
Próbuję zmieniać ekosystem, który zastałam - wymieniam ziemię, nawadniam, robię sadzawkę pod sosnami wprowadzam rośliny, które nigdy by się tu same nie pojawiły, mało tego - nigdy by nie przetrwały bez mojej pomocy.
Im bardziej moje działania nie przystają do naturalnych warunków, tym mniejszą mam szansę na zmianę mojego kawałka ziemi w wymarzony ogród.
Dlatego, zmieniając to miejsce, staram się zachować rozsądek.

było takie chwastowisko...

w tym samym miejscu teraz wiosną kwitną leśne byliny

potem rozkwitają rododendrony, potem lilie...

Ale nie zawsze go wystarcza - stąd wiele było zmian w moim ogrodzie na przestrzeni lat, które wynikały z błędów, szarżowania, ignorancji.
Pisząc o wspieraniu zmienności, nie miałam na myśli ciągłego przesadzania roślin ani zmiany kształtu rabat.
Bo takie zmiany mnie nie cieszą, one mnie wkurzają! Uważam je za stratę czasu, pieniędzy i energii. Nie potrafię się nimi cieszyć, jak robi to Magda czy Aga.
Mam dosyć ciągłych rewolucji, wynikających z moich błędów.

Aga pisze o zmianach jako wielkiej szkole ogrodnictwa - nieważne, że źle posadziła ostróżki,  że przysłali czerwone, a nie białe tulipany - każda poprawka wymuszona przez te błędy czy pomyłki ją czegoś nauczyła. Ba - uważa, że tworzenie ogrodu metodą prób i błędów jest doskonałe! "Nigdy bym się tyle nie nauczyła i nie dowiedziała, gdyby od początku istniał dobry plan". Fajne, prawda?

Ale nie moje. Pamiętam dawne szkolenia, w których uczestniczyłam - nigdy nie lubiłam uczyć się przez działanie. Zawsze wolałam najpierw obserwować. Potem poczytać, a potem dopiero brać się za praktykę.
Podobnie mam z ogrodem. Chyba bardziej lubię poszukiwania i próby czynione w myślach, wolę obracać jakiś pomysł 100 razy w głowie, niż przerabiać to w praktyce.
Może jestem leniwa?

A kiedy już się na coś się zdecyduję i to zrealizuję, wkurza mnie, jeśli efekt nie jest taki, jak oczekiwałam.
Nie cierpię tego przesadzania i szukania lepszego miejsca!
A ile radości daje to Magdzie czy Agnieszce! Kiedyś Marta mi napisała, że dla niej ogród to wieczny eksperyment i to właśnie jest ekscytujące.
A ja eksperymentów nie lubię. Wolałabym działać jak najbardziej na pewniaka. Dlatego wolę dobry plan na początek.

tu powstanie nowa rabata, mam plan!

to miejsce tego lata - wielka zmiana, niestety, nie ostatnia

Ogrodnik i jego sytuacja też się zmienia.
Więc i z tego powodu w ogrodzie następują zmiany - likwiduje piaskownicę, bo dzieci dorosły, starzeje się i sił mu ubywa, więc zaniedbuje ogród, który coraz bardziej rządzi się sam. To są zmiany naturalne i je akceptuję.

Gorzej, gdy zmieniają się upodobania, co było moim udziałem. Pisałam o tym obszernie tu.
Tak, dokonałam zmian, na ile było to możliwe (pooddawałam mnóstwo roślin - kłujących, żółtych, pstrokatych, mnóstwo poprzesadzałam, mnóstwo nowych dołożyłam) - ogród teraz bardziej mi się podoba, jest ładniejszy, lepiej się w nim czuję.

Co nie zmienia faktu, że praca związana z tymi zmianami mnie denerwowała i ubolewam nad stratą czasu, pieniędzy i energii.
Dlatego nie chcę, żeby mi się znowu coś nowego zaczęło podobać (nie chodzi mi o pojedyncze rośliny, tylko o koncepcje) i żebym musiała coś zmieniać na taką skalę. Bo takich zmian nie lubię.

Wielokrotnie mówiłam, że chcę wreszcie skończyć ogród i zająć się po prostu codzienną pielęgnacją (w tym rozumiem też niezbędną wymianę roślin czy korekty rabat).
I wielokrotnie mi odpowiadano, że przecież ogród nigdy nie jest skończony, więc zmiany być muszą.
Dla wielu osób ciągłe zmiany, proces, jest najfajniejszy. Jak ostatnio napisała Pulpa: "nie o to chodzi, by złapać króliczka, ale by gonić go".

Ale ze mną jest chyba inaczej... Wolę króliczka. Lubię święty spokój i napawanie się urodą miejsca.
Lubię wymyślać, a kiedy to już zrobię, chcę żeby to się jak najszybciej zrealizowało. Bo najważniejsze jest wcielenie w życie obrazu, który mam w głowie, a nie proces jego realizacji.
Ja nie lubię zmieniać, ja lubię jak jest ładnie.

Nie boję się, co będę robiła potem - będę się cieszyła i pielęgnowała ten stan idealny.
Bo te drobne zmiany, wynikające z codziennej pielęgnacji ogrodu lubię - bo nie są ciężką pracą i służą zachowaniu właściwego kierunku.

rozplenice dopiero się rozwijają, ozdobą jest teraz czosnek

po czosnku ani śladu, teraz efekt dają kwitnące trawy i hortensje. A ja grabię igły...

Jest jeszcze jedna kwestia, na którą zwróciła uwagę Aga - jak ogród zmienia nas, ogrodników.
W moim przypadku była to prawdziwa rewolucja! Począwszy od zniszczonych paznokci, zmiany struktury wydatków i stałego przebywania na powietrzu, gdzie mam swoją „siłownię”, do poważnej zmiany stylu życia i poglądów. Tu pisałam o tym szerzej, zajrzyjcie!

Dzięki ogrodowi mój świat stał się inny, bo zaczęłam go widzieć inaczej, inne sprawy zaczęły być ważne. Np. dotarło do mnie, że jestem częścią tego świata, że nic nie ginie, tylko zmienia formę i odradza się.
Więc zaczęłam interesować się ekologią czy ochroną środowiska.
A przyjaźnie z innymi ogrodnikami nauczyły mnie, że nie ma jednej drogi do pięknego ogrodu i nie ma jednego wzorca pięknego ogrodu.

paproć latem

ta sama paproć jesienią

Ciekawe jest, że wprowadzane przez nas zmiany, pociągają za sobą kolejne, już bez naszego udziału.
U mnie to był taki proces - zainteresowałam się ogrodem, zaczęłam go tworzyć i obserwować z uwagą, czego skutkiem było odrzucenie stosowania chemii, a wtedy pojawiło się więcej różnych stworzeń.
Wszystko ma swoje konsekwencje. Nawet postawienie poidła.

Teraz planuję zrobić kolejną małą sadzawkę i myślę sobie, że to wywoła duże zmiany w okolicy.
Chyba czynione przez nas zmiany mają dużo szerszy wpływ na otoczenie, niż myślimy. Bo jeśli ogrody mogą stanowić nawet połowę powierzchni miasta, to ile to może znaczyć?
To ważne, że dzięki nam przeżyje jakiś jeż czy sikora, a pszczoły zrobią miód, a sadzone na fali zmian nasze drzewa oczyszczą powietrze.

nagie konary też są atrakcyjne

światło wydobywa i ukrywa poszczególne elementy rabaty, to zaleta ogrodu z drzewami

Mój stosunek do zmian jest więc skomplikowany.
Naturalne zmiany są istotą życia. Dzieją się nieustannie i wszędzie. Nic nie jest trwałe. Myślę sobie, że te zmiany lubię lub przynajmniej spokojnie akceptuję. To jest po prostu Życie, które mnie zachwyca.

Takie zmiany lubię wspierać, np. dobierając odpowiednie rośliny do ogrodu. Lubię kiedy lato przemija i liście zaczynają zmieniać kolor, lubię kiedy wyłażą zielone kiełki z ziemi i kiedy pada deszcz, lubię kiedy przekwitają jaśminowce i kiedy muszę grabić liście. Lubię odśnieżać.
Lubię być uczestnikiem tych procesów. To jest dla mnie radość z ogrodnictwa.

Nie lubię za to ciągłego przesadzania, żeby poprawić, nie lubię zmian, których celem jest wprowadzenie nowego.
Na dłuższą metę wolę chyba obserwować i rozumieć i uczestniczyć niż sama kreować i zmieniać.

Temat rzeka - napiszcie, jaki jest Wasz stosunek do zmian w ogrodzie, bardzo jestem ciekawa!

Inspiracją do napisania tego tekstu jest akcja Forum Promotorów Ogrodnictwa (to nowa platforma współpracy dla wszystkich, którzy angażują się w promocję ogrodnictwa, głównie w internecie).
Już kilka osób podzieliło się swoimi przemyśleniami na ten temat:
Wera
Leonarda
Andrzej
Agnieszka
Magda