ZESPÓŁ PAŁACOWO-OGRODOWY W ROGALINIE

W trakcie tegorocznego zjazdu ogrodników odwiedziłam Kórnik i Rogalin, a dotychczas nigdy tam nie byłam.
Kórnik z XIX-wieczną rezydencją Działyńskich niezbyt mi się spodobał. Sam park ładny, chociaż według mnie, z niewykorzystanym potencjałem, pewnie z powodów finansowych.
Zasoby botaniczne arboretum trudno mi oceniać, ale jest to najstarsza i jedna z bogatszych w kraju kolekcji roślin drzewiastych. Dla miłośników drzew i lilaków (wielka kolekcja tych krzewów) to wymarzone miejsce.

dąb Rus w Rogalinie ma ok. 520 lat!

Dużo ciekawszy wydał mi się Rogalin.

Rezydencja Raczyńskich jest starsza, okazały pałac pochodzi z XVIII w. Stateczna i szlachetna siedziba stanowi czołowy przykład architektury rezydencjonalnej w Polsce.
A najważniejsze, że to cenny przykład całego założenia pałacowego - układu przestrzennego zabudowań pałacowych i ogrodów, powiązanych z naturalnym krajobrazem. Przetrwało ono do dziś w pierwotnym kształcie.

Mimo, że ogrody nie są w idealnym stanie, każdy odwiedzający może sobie wyrobić wyobrażenie, jak w XVIII w. wyglądało ogrodowe otoczenie arystokratycznej siedziby w Polsce. Gdzie wypoczywano, spacerowano i przyjmowano gości.

Warto wspomnieć na marginesie, że z Rogalinem i rodem Raczyńskich wiąże się kultywowana przez kolejne generacje bogata tradycja mecenatu kulturalnego.

Pałac w Rogalinie mi się podoba, zbudowano go w XVIII w., w stylu rokokowo-klasycystycznym.

szlachetna bryła pałacu i formalny ogród francuski z topiarami

Z jednej strony pałacu, kasztanowa aleja prowadzi na wzgórze, gdzie znajduje się neoklasycystyczna kaplica z XIX w. (podobno będąca kopią rzymskiej świątyni z Nimes, ale dla mnie nijak się ma do pierwowzoru, którym parę lat temu się zachwycałam).
W kaplicy znajduje się mauzoleum rodu Raczyńskich.

malowniczy widok z końca alei, której większość zajmuje parking

Przed pałacem utworzono wielki, reprezentacyjny dziedziniec, za rezydencją zaś - ogród w stylu francuskim. Taki układ rezydencji jest typowy dla tego okresu.

Ramy ogrodu wyznaczają strzyżone szpalery grabowe.
Z tego, co się zorientowałam, większość ogrodników nie lubi formalnych ogrodów w stylu francuskim czy ogrodów włoskich. Warto jednak pamiętać, że chociaż nie wzbudzają w nas takich wzruszeń, jak kwitnące rabaty bylinowe, wiele wzorów z nich czerpiemy.
Np. regularnie cięte żywopłoty (w Rogalinie grabowe, a w naszych ogrodach cisowe czy z żywotników, ale graby też, na szczęście, się pojawiają).
Sama idea dzielenia przestrzeni (także tej z "rozwichrzonymi" roślinami) przez formalne struktury z żywopłotów, wywodzi się właśnie z ogrodów francuskich i włoskich (tu przedstawiłam barokowy ogród z Pragi). Zachwycając się np. ogrodami angielskimi, w których zabieg ten jest powszechnie stosowany, warto o tym pamiętać.

niektóre żywopłoty grabowe kryją takie cieniste tunele, które zapewniały przyjemny spacer w upalne dni

Oryginalnym elementem ogrodu w Rogalinie jest kopiec, czy też rodzaj piramidy schodkowej (zw. Parnas), z którego dawniej rozpościerał się widok w kierunki rzeki Warty (dziś zasłaniają go drzewa).
Niestety, z powodu upałów, trawniki porastające jego zbocza były wyschnięte, co psuło wrażenie.

Obok znajdują się, zamknięte strzyżonymi żywopłotami, owalne gabinety, szkoda, że bez ławek i fontanny. Możemy obserwować jedynie samą strukturę.

Akcentami, uzupełniającymi kompozycję ogrodu, są kamienne wazony i rokokowe posągi bóstw.

w głębi Parnas, ogród służył do spacerów i kontemplacji

Dawny zwierzyniec (czyli ogrodzony obszar leśny, gdzie utrzymywano zwierzynę łowną), przylegający do rezydencji, przekształcono w park krajobrazowy.
Dziś pozostał zaledwie fragment istniejących tu niegdyś rozległych lasów (27 ha z 300 ha). Ale jest to jedno z największych, naturalnych skupisk wiekowych dębów w Europie.

I to właśnie dęby z rogalińskiego parku przyciągają tu rzesze turystów.

dęby robią duże wrażenie, tu dąb Lech, który rośnie od XVI wieku

W Rogalińskim Parku Krajobrazowym oglądać można 860 dębów, uznanych za pomniki przyrody. Większość z nich to dęby szypułkowe.

Najsłynniejsze to: „Lech”, „Czech” i „Rus”, rosnące w parku, otaczającym pałac. Ich wiek szacuje się na 480 - 590 lat.
Na zdjęciu powyżej jest dąb Lech, którego pień ma obwód 6,70 m.
Czech (7,30 m obwodu) jest martwy od 1992 r., ale opiekunowie parku zadbali o kontynuację rodu, na zdjęciu niżej widać jego potomka i następcę, na razie skromniutkich rozmiarów.
Największy i w najlepszej kondycji jest dąb Rus (ponad 9 m obwodu!), który ma dobrze ponad 500 lat.
Imponująca jest również rosnąca blisko "braci" lipa Grażyna.
Przyznaję, że w towarzystwie tych wiekowych drzew czułam się wyjątkowo. Życzę im kolejnych stu lat życia!

dąb Lech i jego młody potomek

dąb Lech, a po prawej lipa Grażyna, szkoda, że nie widać jej w całej okazałości

dąb Rus, zdjęcie nie oddaje jego majestatu i rozmiarów, niestety

Dęby szypułkowe to potężne drzewa, dorastające do wysokości kilkudziesięciu metrów. Żyją najdłużej z krajowych drzew liściastych.
Oczywiście, po pewnym czasie niszczeją i zamierają. A z ich ochroną wiążą się pewne kontrowersje.

W drzewach żeruje bowiem kozioróg dębosz. To jeden z największych i najpiękniejszych krajowych chrząszczy, także będący pod ochroną. Jego larwy, osiągające długość do 9 cm, rozwijają się wewnątrz dębu przez kilka lat, żywiąc się jego drewnem i drążąc w pniu drzewa korytarze.
Niektórzy obwiniają tego chrząszcza o zamieranie drzew.

Ale przyczyną usychania starych drzew jest ich wiek. Larwy kozioroga dębosza drążą drewno drzew już zamierających, a więc nie są przyczyną, lecz skutkiem objawów zmniejszającej się żywotności starych drzew.
Poza tym, "zagrożeniem są niekorzystne zmiany klimatyczne (stepowienie Wielkopolski), zmiany stosunków wodnych, stres wodny (czyli następujące po sobie lata suche i mokre), silnie wiejące wiatry, uderzenia piorunów oraz nasilające się szkody czynione przez ludzi".

zniszczony pień dębu, przykry widok

efekt upływającego czasu i dzieło kozioroga dębosza

Cieszę się, że odwiedziłam ogród i park w Rogalinie!
Czy wśród czytelników są osoby, które miały okazję je widzieć? Jakie są Wasze wrażenia?