SISSINGHURST CASTLE GARDENS część 1

W ogrodzie nie da się pracować, bo leje i zimno, wiec postanowiłam sprawić sobie i Wam przyjemność wizytą w jednym z najsłynniejszych ogrodów XX w. - w Sissinghurst Castle Gardens.

South Cottage - w tym domu mieszkali twórcy słynnego ogrodu

w Sissinghurst można na każdym kroku się uczyć,  jak subtelnie łączyć kolory

Przy okazji zeszłorocznej wizyty na Chelsea Flower Show, dzięki uprzejmości moich gospodarzy (za co jestem im bardzo wdzięczna), udało mi się odwiedzić najsłynniejszy na świecie Biały Ogród, o czym marzyłam od dawna.
Dziś pierwsza część relacji, zapraszam!

najsłynniejsza część ogrodów Sissinghurst - Biały Ogród

miłośnicy kompozycji w innych kolorach też znajdą coś dla siebie

Ogrody w Sissinghurst są dziełem Vity Sackville-West i Harolda Nicolsona i powstały w 1 połowie XX w. Zajmują obszar ok. 3 ha i obecnie zarządza nimi National Trust.

Harold był dyplomatą i dziennikarzem. Vita, jedna z najsłynniejszych ogrodniczek, była poetką i pisarką, przez wiele lat pisywała artykuły dla Observera.
Ta dość ekscentryczna para w dziedzinie ogrodnictwa była amatorami, ogrodnictwa uczyli się metodą prób i błędów, jak większość z nas. Oby efekty naszych działań były choć w części tak wspaniałe, jak te, uzyskane przez nich...

W 1930 r. małżonkowie zakupili Sissinghurst Castle, zrujnowaną posiadłość i kawał ziemi uprawnej, gdzie przez kolejne lata realizowali marzenia i tworzyli ogród.

Z istniejącego tu niegdyś XII-wiecznego, kamiennego dworu pozostała (do dziś) część fosy. Większość zabudowań, ceglanych pochodzi z czasów późniejszych, elżbietańskich, wśród nich wysoka wieża, wizytówka ogrodu Sissinghurst.

wieża, w której Vita miała swoja pracownię

fosa już nie pełni funkcji obronnych, jest piękną ozdobą ogrodu

Vita i Harold po przeprowadzce nie mieli rezydencji - zamieszkali w skromnym domu, South Cottage, zaś synowie mieli pokoje w sąsiednim budynku, a bardziej oficjalne pomieszczenia zorganizowano w dawnych stajniach. Vita borykała się z ograniczonymi funduszami, nie mogła pozwolić sobie na spełnianie wszystkich swoich fantazji ogrodniczych.
Przy budynkach mieszkalnych funkcjonowało gospodarstwo rolne i tak było jeszcze w latach 50-tych XX w.. Dziś budynki gospodarcze zmieniły zastosowanie, np. w dawnym chlewie jest sklep z pamiątkami, a w spichlerzu - restauracja.

niedawno pisałam o kwestii trawnika - tu typowy angielski trawnik, chodzą po nim setki turystów dziennie

przykład bardzo swobodnej aranżacji, wszystkie elementy pasują do siebie

Ogród w Sissinghurst został udostępniony dla zwiedzających już pod koniec lat 30. Opłata za wstęp wynosiła 1 szylinga, a Vita nazywała odwiedzających - szylingi.
Po jej śmierci (1962), Harold przekazał posiadłość pod opiekę National Trust.

mury lub żywopłoty dzielą ogród na części, a widok przez bramy zachęca do dalszego spaceru

W sposób typowy dla stylu Arts & Crafts, podzielono ogród na części, połączone perspektywami, utworzonymi przez szczeliny w ścianach i żywopłotach.
Dlatego wydaje się znacznie większy niż jest w rzeczywistości.
Wędrując po takim ogrodzie, co krok napotykamy nowe wnętrze o odmiennym charakterze. Mamy na przemian szerokie widoki i intymność pokojów ogrodowych, każdy o odmiennym charakterze i nastroju.

Podobnie jak w duecie Jekyll - Lutyens, w Sissinghurst Harold tworzył architektoniczne ramy, klasyczne, formalne struktury (ścieżki, żywopłoty, mury), a Vita wypełniała ogród romantycznymi kompozycjami w subtelnych kolorach, w nieformalnych układach. Rośliny obficie wylewały się na proste ścieżki.
Tworząc ogród, Vita kierowała się twardymi zasadami:
- jeśli coś jest nieładne, zmień to
- unikaj zbytniego porządku w ogrodzie, niech rośliny się wysiewają swobodnie i tam zostają, niech dzikie kwiaty mieszają się z roślinami uprawnymi
- miej plan architektoniczny, schemat kolorystyczny i plan sezonowy
- sadź rośliny w dużych grupach
Nie znajdziemy więc w Sissinghurst (poza soliterowymi okazami) pojedynczych egzemplarzy roślin. Nawet takie rarytasy jak trójlisty, botaniczne lilie czy storczyki rosną w grupach.

widok ogrodu z góry  ukazuje geometryczny podział przestrzeni, na dole obfitość swobodnie posadzonych roślin to zaciera

mimo, że ścieżka jest prosta, wylewające się na nią byliny zacierają jej kształty, a mury porośnięte pnączami - łagodnieją

zgodnie z założeniami Vity, rośliny wysiewają się swobodnie

Pewnie wielu czytelników ogląda Gardeners' World. W ostatnich odcinkach pokazywano serię spotkań z głównym ogrodnikiem Sissinghurst, który opowiadał o dokonywanych tu zmianach. Ich celem było przywrócenie ducha Vity, specyficznego nastroju, który wykreowała w ogrodzie.
W minionych latach bowiem zatracono go, ogród stał się zbyt wystudiowany i chłodny, a nie takim stworzyła go Vita. Więc ostatnio znów pojawiło się więcej ukochanych przez Vitę róż, usunięto nowoczesne trawy, przywrócono ceglane ścieżki.
Ogród nie wygląda, oczywiście, jak w czasach swego powstania - tysiące zwiedzających wymusiły np. wprowadzenie kamiennych ścieżek w miejscach, gdzie Vita zakładała trawiaste. Albo kamienne płyty były niegdyś poprzerastane macierzanką, z czego trzeba było zrezygnować.

niby nieporządnie, ale ile w tym uroku... podoba mi się

Charakterystycznym dla Sissinghurst elementem jest słynna wieża, widoczna z każdego zakątka ogrodów. Urzekła Vitę podczas pierwszego zwiedzania posiadłości, a potem nowa właścicielka urządziła w niej swoją pracownię, w której pracowała aż do śmierci i w której powstało kilkadziesiąt jej książek.
Kto trafi do Sissinghurst, obowiązkowo musi wspiąć się spiralnymi, drewnianymi schodami na szczyt, skąd można podziwiać widoki okolicy i, oczywiście, cały ogród.

lubię pnącza na murach

do ogrodów w chodzimy przez frontowy dziedziniec, w głębi widać budynki gospodarcze - charakterystyczne kominy suszarni chmielu

dom Vity i Harolda, widać, jaką rolę pełnią żywopłoty w ogrodzie

widok na sad, zakończony fosą, w tym miejscu kiedyś stał średniowieczny dwór

Do ogrodu wchodzimy przez budynek przez budynek bramny z końca XV wieku, w którym niegdyś znajdowały się stajnie i kwatery dla służby. Był to jeden z pierwszych ceglanych budynków w Kent.

Wchodzimy na dziedziniec frontowy, gdzie znajduje się Purple Border, ale i ulubione przez Vitę róże i powojniki, bo jak często w Anglii, wiele różnych pnączy wspina się na ściany budynków.

Purple Border - Fioletowa Rabata, to wizytówka dziedzińca. Roślinom fioletowym towarzyszą tu różowe i liliowe. Podobno ta rabata była odpowiedzią Vity na opinię Gertrude Jekyll, że purpura jest trudnym kolorem w ogrodach i powinna być używana oszczędnie. Vita połączyła liczne odcienie magenty, lawendy i fioletu, tworząc bogatą kompozycję.
Ta rabata podobno wygląda najlepiej w pochmurny dzień. Ja zwiedzałam Sissinghurst w deszczowy dzień, ale ta rabata mnie nie zachwyciła, zapewne przez moje upodobania kolorystyczne.

Purple Border w końcu maja - jak Wam się podoba?

na końcu Purple Border mocniejszy akcent - perukowiec i rdest Superbum (posadziłam go u siebie!)

a tu kompozycja fioletowa w innej wersji, śliczna, prawda?

Jednak najbardziej znaną monochromatyczną kompozycją Vity jest Biały Ogród w Sissinghurst.
To słynny White Garden, będący inspiracją dla tysięcy ogrodników z całego świata. Dla mnie również! Znałam ten ogród tylko z opisów i zdjęć, ale to wystarczyło, żeby podjąć próbę przeniesienia idei takiego ogrodu do siebie.

widok na Biały Ogród z wieży Vity, to srebrzyste drzewo to grusza wierzbolistna

Nie jest to pierwszy w Anglii biały ogród, ale z pewnością najbardziej popularny. Vita myślała o jego koncepcji kilka lat.
W White Garden rosną rośliny o szarych liściach i białych kwiatach. Takie jak srebrzysty starzec czy santolina, a z większych - rokitniki i szara grusza wierzbolistna.
Na biało kwitną lilie królewskie, ostróżki, pustynniki, irysy, w zacienionym miejscu naparstnice, gipsówka, hortensja grandiflora. Są piwonie, budleja, dzwonki... Później pojawiają się białe japońskie zawilce i dalie pomponowe, ukochane przez Vitę i Harolda. Rosną jaśminowce, jaśminy. Wszystkie cudowne.

nad obwódkami z bukszpanów unoszą się chmury białych kwiatów, dobrych tłem dla nich jest cisowy żywopłot

chabry i maki - w jednym kolorze i zupełnie innych kształtach

wiosenne oblicze Białego Ogrodu, na pierwszym planie upleciona z patyków podpora do pnączy

Znajdująca się w centrum białego ogrodu metalowa altana, porośnięta jest białą różą pnącą (Rosa mulliganii). Wszystkim kojarzy się z ogrodem Vity, jednak jest późniejsza niż wyczarowany przez nią biały zakątek, zainstalowano ją już po jej śmierci. Za jej czasów rosło tu drzewo migdałowe.

Podobno White Garden jest najbardziej efektowny na początku lipca, w czasie mojej obecności, niestety, słynna róża na altanie jeszcze nie kwitła, ale i tak było cudownie.

delikatna altana, porośnięta pnącą różą

przez ażurowy dach altany widać niebo

W jednym narożniku White Garden wznosi się duża, drewniana altana, wspartą na złamanych kolumnach (zwaną "Erechtheum"). Tam umieszczono duży stół, bo Biały Ogród był używany jako jadalnia na świeżym powietrzu. Białe ogrody mają szczególnie dużo uroku wieczorem, kiedy jasne kwiaty rozświetlają otoczenie, musiało być przyjemnie jadać posiłki w takim miejscu .

kącik jadalny w Białym Ogrodzie

szare, drewniane meble, a w tle mury porośnięte roślinami

W White Garden jest niewiele ozdób, tylko posąg pod srebrną gruszą wierzbolistną i duża waza chińska, zakupiona przez Harolda w Egipcie.

w cieniu gruszy też kwitną białe kwiaty

waza została ustawiona na przecięciu ścieżek, pod altaną

Kocham białe kwiaty, ciągle dosadzam je w ogrodzie, więc wizyta w White Garden w Sissinghurst sprawiła mi wielką przyjemność.
Ale biały zakątek, mimo, że najsłynniejszy, to nie jedyna atrakcja w Sissinghurst, zapraszam więc do przeczytania drugiej części wrażeń za parę dni!