RUTEWKA DELAVAYA

Wszyscy znają róże i dalie, ale rutewki..?
Niedawno poznałam ogrodniczkę, która nie znała tych wyjątkowych bylin i to skłoniło mnie do napisania tego tekstu. Tym bardziej, że rutewki należą do moich ulubionych bylin.

koronkowy kwiatostan rutewki Splendide White

Jest dużo gatunków rutewek, a niektóre mam w swoim ogrodzie.

To rośliny półcienia, którego mam u siebie mnóstwo, więc są dla mnie prawie idealne. Prawie - bo lubią bardziej wilgotną glebę niż mogę im zaoferować, ale jakoś sobie radzą. Na moje szczęście!


Mam kilka rutewek orlikolistnych, ten rodzimy gatunek jest bardziej popularny i dostępny w sprzedaży. Ma kwiaty w kształcie pomponików. Na Rabacie Leśnej rośnie różowa, a białe Nimbus White posadziłam w Białym Ogrodzie. Kiedy indziej napiszę o nich oddzielnie, bo to ciekawe rośliny.
A w tym sezonie posadziłam przy leśnej sadzawce kilka sztuk thalictrum kiusianum. To maleńka rutewka (15 cm), bylinka do zupełnie innych zadań, myślę, że także warta oddzielnego opisu.

Ale bohaterką tego posta jest rutewka Delavaya (thalictrum delavayi). Wyższa i kwitnąca później od wspomnianej orlikolistnej.

białe kwiatostany rutewki Delavaya "unoszą" Rabatę pod Sosną

jesienny kwiatostan liliowej rutewki Splendide jak chmurka położył się na pęcherznicy

Rutewka Delavaya ma również bardziej delikatny wygląd niż orlikolistna. Mimo swojego znacznego wzrostu!
Jej odmiany i mieszańce osiągają od 120 cm do ponad 2 m wysokości (np. gigant rutewka Elin).

olbrzymi kwiatostan rutewki Splendid White wznosi się wysoko nad niemałymi przecież floksami i piwonią

te rutewki w pierwszym roku po posadzeniu aż za bardzo wybujały, były jak drzewka

Rutewka Delavaya pochodzi z gór Tybetu i zachodnich Chin, ale w naszym klimacie radzi sobie doskonale, nie wymaga specjalnej ochrony na zimę.

Lubi ziemię przepuszczalną, ale dostatecznie wilgotną. Podobno na suchych stanowiskach może zanikać. Na szczęście, u mnie na razie rutewki rosną (najstarsza chyba 4 lata). Pewnie na pełnym słońcu w mojej suchej ziemi by nie dały rady.
Lubią kompost (to mogę im zapewnić) i dość kwaśny odczyn (to także).
Najlepiej czują się w półcieniu, ale na słońcu także mogą rosnąć dobrze - pod warunkiem dobrej i wilgotnej gleby.

każdy kwiat inny - powojnik Purpurea Plena Elegans, rutewka i naparstnica

rutewkowe drzewka, nie każdego roku są tak duże, to zależy od warunków pogodowych

Ważne jest, że rutewka Delavaya jest atrakcyjna przez cały sezon. Dla mnie to wytworna roślina, okazała, ale o delikatnym wyglądzie.

Ma śliczne, drobne listeczki, które jesienią przybierają żółty kolor.
Przekwitnięte kwiatostany wyglądają dobrze, nie trzeba ich obcinać (a rutewka orlikolistna zamiera wcześniej, we wrześniu już w zasadzie jej nie ma).

drobniutkie listeczki rutewki Delavaya na tle liści kokornaku, widać zalążek kwiatostanu

jesienne liście i przekwitnięte kwiatostany, koronka zmieniła kolor 

Ale największą ozdobę rośliny stanowią wielkie (ok. 40 cm), wiechowate kwiatostany, złożone z dziesiątków maleńkich kwiateczków. Pojawiają się również na pędach bocznych i mają formę dość luźną.
Malutkie kwiatki, zwykle pojedyncze, mają stosunkowo duże, żółtawe pręciki.

pręciki są duże w stosunku do rozmiarów kwiatu

drobnych kwiatków na jednej roślinie jest masa

Warto wspomnieć, że jest i odmiana o kwiatach pełnych (liliowa Hewitt's Double, jeszcze jej nie mam).

Rutewki kwitną na biało lub liliowo. Pisałam kiedyś, że nie lubię tego koloru, ale ta roślina jest tak śliczna, że nawet liliową chcę mieć w ogrodzie.

Dodatkowa zaleta - kwitną długo, w lipcu i sierpniu, a pojedyncze kwiatostany pojawiają się i we wrześniu (nawet teraz coś kwitnie!). Podobno tym dłużej kwitną, im jest chłodniej.

u mnie najdłużej kwitnie rutewka Splendide, tu z powojnikiem mandżurskim

rutewki są ozdobą Białego Ogrodu, ich kwiateczki pięknie wyglądają na tle dużych liści kokornaku

Jak wykorzystywać rutewki?
Tak wysokie rośliny dobrze jest posadzić na tyłach rabaty, pojedynczo lub po kilka razem, bo w masie wyglądają świetnie.
Ale jeśli rabata jest obsadzona wyższymi roślinami, rutewka może rosnąć i na pierwszym planie, bo ma bardzo delikatną, ażurową strukturę.
Ich forma jest tak ciekawa, że stanowią fajny kontrast z z kwiatami i liśćmi o innych kształtach i rozmiarach.

U mnie rutewki rosną na kilku rabatach i tak je uwielbiam, że będę je jeszcze dosadzać. Są wąskie na dole, więc da się je zmieścić prawie wszędzie (dobra wiadomość dla właścicieli małych ogrodów).

Ponieważ wolno się rozrastają, nie tworzą u mnie dużych kęp (na razie?).

rutewki z hortensjami w Białym Ogrodzie

krzew pęcherznicy w liliowej czapce z rutewki (wczesna jesień, liście już żółkną)

Jakie kłopoty może sprawiać uprawa rutewki Delavaya?

U mnie prawie co rok jej kwiatostany atakują mszyce. Można, oczywiście, zrobić jakiś oprysk, ja nigdy tego nie robiłam, spłukiwałam je wodą lub ściągałam palcami, chociaż nie jest to łatwe przy jej drobniutkich kwiatkach i delikatnych łodyżkach, tym bardziej, że są wysokie.

Druga sprawa - ta wysoka bylina zwykle wymaga podpór. Ja wykorzystuję do tego celu cienki pręt stalowy, do którego przywiązuję łodygę i jest prawie niewidoczny. Ale pewnie można to zrobić na różne sposoby, mogą ją wspierać inne wysokie rośliny.
A może na lepszych glebach niż moje nie jest to konieczne?

Jak by nie było, dla mnie ta roślina jest warta takiego wysiłku!

kwiatostan rutewki pochyla się nad głową

biała chmurka - kwiaty w formie kuleczek, jeszcze się nie rozwinęły

Przeczytałam, że ten gatunek rutewki należy dzielić co 3 lata, bo inaczej wypadnie. Nie robiłam tego dotychczas, moje rutewki nie tworzą jakichś kęp, które można podzielić, chyba brakuje mi tu wiedzy...
To temat do zgłębienia. O ile ktoś z czytelników bloga nie podzieli się w tej kwestii swoimi doświadczeniami. Nie chciałabym z takiego powodu stracić moich ukochanych rutewek.

Może jeszcze warto wspomnieć, że rutewki dość późno wychodzą wiosną, trzeba na to uważać.

Mnie brakuje jednego - jakiejś odmiany o wzroście, powiedzmy, metra. Można by ją wykorzystać wśród niższych roślin. Bo najchętniej to powsadzałabym ją wszędzie!

Rutewki są prześliczne i już!

rutewki na Rabacie pod Sosną  w pierwszym roku po posadzeniu (zdjęcie Ewy G.)