ZAKĄTEK LEŚNY WEDŁUG MONTY'EGO

W najnowszym numerze Gardeners' World Monty Don opowiada o tym, jak tworzy nową część swojego ogrodu w Longmeadow. Zawsze z ciekawością zabieram się za czytanie artykułów Monty'ego, jak wiecie, jestem jego gorącą wielbicielką.

Tym razem byłam szczególnie zainteresowana, bo rzecz dotyczy ogrodu w cieniu, usytuowanemu pod drzewami. A tak się składa, że sama jestem właśnie w trakcie tworzenia nowego Zakątka Leśnego.

rośliny do cienistych zakątków - paprocie i parzydełko blekotolistne

 w moim nowym zakątku już jest ścieżka (tu jeszcze nie skończona) i trochę roślin

Ale nie o tworzeniu cienistej rabaty leśnej chcę napisać.
Zaciekawił mnie opisywany przez Monty'ego sam proces, schemat jej powstawania.

Po pierwsze idea, że "każda nowa rabata powinna być zbudowana wokół jakiegoś tematu lub pomysłu".
Jako punkt wyjścia Monty przyjmuje warunki glebowe i świetlne, standard. Ale potem skupia się na wizji, wrażeniu, które chce uzyskać (tu: świetlisty zagajnik w starym sadzie).
W tym działamy podobnie, ja też zaczęłam od oceny miejsca i pomysłu. Chcę stworzyć leśny zakątek, bazując na sosnowym lasku, który tam rośnie. Ponieważ to miejsce na końcu ogrodu, na uboczu, bez nawadniania, stale w cieniu i półcieniu, planuję tam zakątek nieco dziki w nastroju.
Służyć temu ma dobór niewymagających roślin z podszytu lasu, liściastych, a wiec kwiaty nie będą tam odgrywały roli. Do tego nieformalny, swobodny układ.

Monty pisze, że zagospodarowywany przez niego "teren położony jest w pewnej odległości od domu, czyli jest miejscem, do którego się dociera, a nie na które się wychodzi. Musi tu być poczucie osiągnięcia celu - coś, czego nie ma w innych częściach ogrodu."
Dokładnie tak jest w moim przypadku! Dotarcie do zagospodarowywanej przeze mnie części wymaga pewnego zaangażowania.
Więc ta uwaga wydała mi się bardzo cenna. Że trzeba zadbać o specjalny charakter takiego miejsca, żeby chciało się tam pójść samej czy zaprosić gości, bo znaleźć tam można coś innego niż w częściach ogrodu, widocznych wokół miejsca stałego przebywania ( u mnie tarasu).

W innym artykule tego numeru pisma Monty radzi, jak uczynić ogród bardziej przyjazny stworzeniom, pisząc, że NALEŻY założyć sadzawkę, nawet tak malutką, jak miska. A obok jest zdjęcie jego stawu, kompletnie zasypanego liśćmi.
Wracając więc do głównego wątku tworzenia kącika, oddalonego od głównych traktów ogrodu, u mnie takim wabikiem ma być mała sadzawka.
Taka o naturalnym w odbiorze charakterze. Cały styl tego miejsca ma być nieco rustykalno-leśny, odmienny niż w całym ogrodzie.
Więc będzie leśna sadzawka... A dębowe liście i igły będą mi zasypywać wodę... (czy ja na pewno wiem, co robię??)

to tu na pierwszym planie ma powstać małe oczko, ukryte wśród roślin...

np. takie, jak w Arboretum Ryki...

...albo takie, jak w Vann

Do tego momentu czytania artykułu, czułam bliskość toku myślenia z autorem.
Ale dalej Monty Don pisze, że nie ma planu nasadzeń. I nigdy w życiu go nie robił! To coś nowego...
Więc jak tworzy swoje rabaty?

U wielu moich znajomych ogrodników ten proces przebiega tak: mam kawałek ziemi na słońcu, więc posadzę... i dalej układa się listę roślin, wymarzonych na słoneczne warunki.
A często nawet wcześniej jest lista roślin, które koniecznie chce się mieć, a nie mieściły się na dotychczasowych rabatach, więc najważniejsze jest tylko znalezienie miejsca. A potem już tylko cudowne zakupy w szkółce.

Ja najpierw wymyślam wizję ogólną rabaty, a potem próbuję skrupulatnie zaplanować układ całości i tworzę listę roślin.
A tu nagle czytam, że mój guru nie ma planu nasadzeń! Więc jak działa?

U Monty'ego powstają tylko drogowskazy, punkty zaczepienia, a nie dokładna mapa, czy plan nasadzeń. Wyjaśnia, że: "nie potrzebuje wiedzieć, do czego go to dokładnie doprowadzi.(...) Ku celowi zmierza nieco bez ładu i składu". O, mamo..!
Tak więc wszystko rozwija się stopniowo, a koncepcja uszczegóławia się po drodze. W efekcie, czasem nie dochodzi do pierwotnego celu, a produkt finalny jest nieco inny niż pierwotnie zamierzano. "Ale zawsze towarzyszy temu wielka frajda".
Ciekawe, prawda? Widać, że Monty jest zorientowany na proces, a nie na efekt. Zupełnie odwrotnie niż ja.

mała sadzawka w Newby Hall - czy u mnie też będzie rzęsa..?

Z tym stopniowym tworzeniem ogrodu jest podobnie w większości naszych ogrodów (moim też), ale raczej z powodu braku możliwości szybkiej realizacji. A czasem z powodu nie do końca przemyślanej koncepcji, albo zgoła żadnej.

Monty z pewnością ma możliwość założenia jakiegoś wnętrza ogrodowego aż do końca, zrealizowania koncepcji całkowicie, a jednak wybiera inną drogę.
Lubię dowiadywać się, że ktoś inaczej niż ja realizuje zamierzenia, to interesujące.

Wychodzi od oceny warunków glebowych i świetlnych, rosnących roślin (tu: dorosłych drzew), a potem skupia się na nastroju, który chce na tej bazie zbudować.
Kolejny czynnik, który rozważa Monty, to pielęgnacja, ona wyznacza kolejne kroki. W opisywanym przypadku, ponieważ rabaty są wielkie, zanim posadzone, tworzące oczekiwany nastrój, krzewy się rozrosną, połacie ziemi muszą pokryć jednoroczne (np. z siewu). Jako etap przejściowy.
Może warto wykorzystać ten tani w realizacji pomysł?

konwalii w nowym zakątku będzie sporo...

...paproci także, myślę o narecznicach, bo się u mnie sprawdziły w takich miejscach

Wiadomo, że najtrudniejsze do obsadzenia są miejsca, gdzie jest cień i sucho, tak jak u podstawy drzew - takie warunki mam wszędzie w nowym zakątku, i jeszcze piaszczystą glebę - skorzystam więc z rad w artykule, dotyczących doboru roślin (np. spróbuję dać tu cyklameny, przytulię wonną czyli marzankę czy ciemiernik cuchnący). Lista się tworzy. Może jeszcze telima..?
Na cudowne mekonopsy, które sadzi w swoim zakątku Monty, niestety, nie mam szans...

za to kokoryczki to pewniak do leśnego ogrodu, zaczęłam je już tam sadzić (tu w York Gate Garden)

A jak Wy działacie, tworząc rabaty czy zakątki ogrodowe? Który ze sposobów jest Wam bliski?

A jeśli ktoś z Was ma jakąś wiedzę na temat oczka wodnego w bardziej cienistym miejscu - każda informacja będzie cenna, z góry dziękuję!