KONTROWERSYJNE BERBERYSY

Myślę, że ten tekst jest dobrą ilustracją do moich rozważań o zmianach z poprzedniego artykułu .
Zapraszam do poznania historii berberysów w ogrodzie Tamaryszka.

mój najstarszy berberys w przedogródku, z firletkami kwiecistymi

Berberysy to łatwe rośliny i użyteczne.
Berberys  thunberga (bo takie właśnie sadziłam) lubi gleby lekkie, podobno na ciężkich, gliniastych będzie się źle czuł, ale tego nie sprawdziłam, bo taka gleba to dla mnie czysta abstrakcja. Z pewnością doskonale się czuje na glebach przepuszczalnych.

Nie ma także dużych wymagań wodnych i nie zależy mu specjalnie na ph gleby. Za to wymaga słońca, ewentualnie półcienia.
No, do mnie po prostu krzew idealny!

To była przyczyna, że w dużej ilości sadziłam je kiedyś w ogrodzie, szczególnie tam, gdzie było słońce. Na swoje usprawiedliwienie mogę powiedzieć, że jakiś rozsądek w tym był - szukałam roślin, które poradzą sobie w moim trudnym ogrodzie.
I radziły sobie, owszem, a nawet rozsiewały, bo często znajdowałam małe berberyski w różnych miejscach. A może też odrastały z korzeni?
A system korzeniowy berberys ma raczej gęsty i płytki.

berberysy Maria na Rabacie Środkowej

Czy berberys jest kłopotliwy, co z jego pielęgnacją?
Berberysy nie wymagają cięcia dla zdrowia i wzrostu, ale dobrze je znoszą.

Niektóre odmiany mają naturalny, kulisty pokrój, inne są bardziej pionowe.
Ja większość przycinałam, u większości starając się utrzymać regularny kształt kuli. Chciałam nawiązać do kulistych bukszpanów, które powtarzają się w ogrodzie.

Robiłam to i robię, jak w przypadku wielu krzewów liściastych, na przełomie zimy i wiosny.
Zwykle jednak koryguję kształt potem ze dwa razy w sezonie, kiedy młode gałązki psują pożądany pokrój, co na pewno po kwitnieniu zmniejsza ilość owoców.
A owocki są małe, lekko wydłużone, w kolorze jaskrawej czerwieni. Ptaki chyba je lubią?

Przedtem, w maju, berberys kwitnie niepozornymi, żółtawymi kwiatkami.

czerwone koraliki berberysu zimą

ale pojawiają się już wcześniej na gałązkach

Warto co jakiś czas usuwać najstarsze pędy ze środka krzewu, co jednak nie należy do przyjemnych zajęć.

Kiedyś zaniedbałam jeden duży krzew i próbowałam go jakoś doprowadzić do porządku, sprowokować do wypuszczenia młodych gałązek i uformowania kształtu.
To był koszmar! I to podwójny - bo trzeba wsadzić rękę w głąb krzewu i jeszcze nią tam operować, a potem zebrać dziesiątki małych, paskudnie kolczastych kawałków spośród roślin rosnących w okolicy poniżej.

Kiedy przycinam swoje berberysy dla poprawienia ich kształtu, wokół spada cała masa tych kolczastych kawałków i wybieranie ich jest okropne. Robię to małymi pazurkami, w rękawiczkach, ale zawsze coś zostanie niezauważone, a potem albo na to stanę, albo pieląc, wbiję sobie w palec, nawet przez rękawiczki. Ileż to razy musiałam wydłubywać potem igłą dziury w palcach..! A jeszcze gorzej, gdy nie udało się kolca wyciągnąć. No, przecież znacie to z własnego doświadczenia.

nienawidzę tych kolczastych gałązek!

Już to samo by wystarczyło, żeby nie cierpieć berberysów. Bo trzeba Wam wiedzieć, że bardzo nie lubię roślin kolczastych!
I nie przekona mnie uroda ogników, mahonii, a nawet róż.
No, dobra, przyznam się, że dla niektórych pnących róż może bym się złamała...

przedogródek przed zmianami, ale berberys został do dziś

W sumie nasadziłam różnych berberysów sporo - chyba ze 25 sztuk.
Miałam dużo odmian. Kupowałam żółte i czerwone, przekonana, że cudownie będą wyglądać w ogrodzie (pamiętacie moje dawne upodobania kolorystyczne).

Dość wcześnie pojawiła się Maria, która ma żółte liście i doskonale sprawdza się na słońcu (bo nie wszystkie w tym kolorze je lubią, innym odmianom złocistym listki mogą się przypalać).
Dwa krzewy tej odmiany rosną na Środkowej Rabacie, która jako jedyna do dziś pozostała w ognistych kolorach.

Maria jest gęsta, podobno może dorosnąć do 1,5 m wysokości, ale swoim na to nie pozwalam, przycinając je regularnie.

żółty berberys stanowi stały element kompozycji w kolorach gorących na tej rabacie

Mam też drugą żółtą odmianę, Aurea, która woli rosnąć w półcieniu, bo na patelni może mieć przypalone liście. Rośnie mniejsza niż Maria (do metra), ale ja i tak je strzygę na mniejsze kule.
Dwa takie krzewy są (jeszcze) na Długiej Rabacie, która też kiedyś była obsadzona w ciepłych kolorach.

kule berberysów Aurea, kiedyś pewnie wylecą

tu lepiej widać złoty kolor, w kontraście do ciemnych liści języczki pomarańczowej

Tam także w ramach koncepcji rosły berberysy Orange Rocket - w zamierzeniu miały być pionowym, czerwonym akcentem.
Potem były dwukrotnie przesadzane, a wreszcie jeden wylądował za ogrodzeniem, a drugi poszedł w dobre ręce.

Ciekawy pokrój ma Green Carpet - jest zielony, bardziej okrywowy, gałązki ładnie rozkładają się poziomo. Chyba najbardziej mi się podoba.
Szybko się rozrasta, a jesienią przybiera piękne barwy.

Miałam super pomysł, żeby zrobić z tej odmiany dużą grupę koło warzywnika, gdzie próbowałam zagospodarować kawałek ziemi szybko i bezproblemowo i tanio  (takie działania nigdy nie wyszły mi, a raczej ogrodowi, na dobre).

Udało się, Green Carpet rósł doskonale i jego gałązki malowniczo sięgały do warzywnika.
A ja przy sianiu, pieleniu, zbieraniu... balansując, żeby nie zniszczyć moich warzywek, ciągle kłułam się dotkliwie w różne części ciała.
Jak psioczyłam na swoja głupotę..! No, i skończyło się tak, że tej wiosny wszystkie krzewy zostały przesadzone za ogrodzenie. Znów zsyłka.

młodziutkie Green Carpet i Orange Rocket, widać jak wykorzystuję tekturę na nowych rabatach

widać fajny pokrój berberysa Green Carpet

włazi na warzywnik, tu świeżo po przycięciu

Kolejną niewydarzoną koncepcją było stworzenie uroczej kompozycji z małych berberysków Bagatelle.
Są malutkie i ciemnobordowe, kolor mają fajny, więc pomyślałam, że cudnie kontrastowo będą wyglądać wśród złotej tojeści.
Tojeść, jak to tojeść, rozszalała się dookoła, a ja "po drodze" stwierdziłam, że jednak takie doznania estetyczne to nie moja bajka. I berberyski oddałam.

bereberyski Bagatelle wśród żółtej tojeści

...i ślad po tej kompozycji zaginął...

Było też kilka sztuk odmiany Admiration, także na Długiej Rabacie.
Przyznam, że to ciekawa odmiana - malutka, rośnie do 50 cm, naturalnie kulista, o wyjątkowo ładnych, czerwonopomarańczowych liściach z jasnymi obwódkami.
Na fali zmian i odchodzenia od gorących kolorów, wszystkie oddałam kuzynce.

Maria nie cięta ma dość ciekawy pokrój, ładnie jej z bergeniami

Myślę, że jeśli ktoś nie ma awersji do kłujących i czerwonych roślin, dwie powyżej wymienione odmiany mogą być doskonałe na niskie obwódki, w zastępstwie bukszpanu.
Ale nie radzę chodzić boso (co lubię) w okolicy, zawsze po cięciu jakiś kolec zostanie .

w przedogródku powstała szaro- bordowa kompozycja, choć jesienią berberys jaśnieje

Innym pomysłem było zasłonięcie kawałka brzydkiej siatki berberysem bardziej pionowym, tym razem zielonym, odmiany Powwow.
Znów argumentem było - szybko, tanio i bez problemu. Chodziło mi o zielone tło. Te krzewy może by i tam zostały, bo stosunkowo mało "wchodziły mi w drogę", a tło stanowiły. Ale miały tam za mało światła, pochylały się, musiałam je podwiązywać, co powodowało wiadomo jakie problemy, więc - pozbyłam się ich.

Dostałam jeszcze w prezencie jeszcze malutką odmianę Tiny Gold, żółtą. Próbowałam ją jakoś zagospodarować, dokupiłam jeszcze dwie sztuki, ale... ciąg dalszy znacie.

młodziutkie listeczki berberysu wiosną, ładnie

zimą też wygląda malowniczo

Największy mój berberys, i chyba najstarszy, rośnie w przedogródku. Wiadomo, to zwykle miejsce obsadzane w początkach kariery ogrodniczej, więc nic dziwnego, że wsadziłam tam czerwony, bezproblemowy krzak.

Ma ciemnobordowe listki. Rośnie duży i stanowi mocny akcent przy ścieżce do domu.

w sezonie liście tego berberysu mają spokojny, ciemny kolor

jesienią stają się jaśniejsze i bardziej jaskrawe

przedogródek latem, berberys stanowi istotny element kompozycji

Jakie zalety mają berberysy? Jest ich sporo.
Jesienią ładnie zmieniają kolor, dobrze wpisując się w barwy tej pory roku.

Są stosunkowo różnorodne. Malutkie i wielkie, kuliste i rozłożyste , miotlaste i o bardziej wzniesionym pokroju.
Do wyboru mamy różne kolory - zielone, cętkowane na biało i różowo, z obwódkami i w różnych odcieniach czerwieni oraz żółci.
Wszystkie mają malutkie listki, chociaż różnią się nieco wielkością i kształtem.

Są także tanie i nie mają specjalnych wymagań.
Każdy znajdzie dla siebie odpowiednią wielkość, a wykorzystać je można w różny sposób.

Czy mają wady?
Dla mnie są nimi bardzo kolczaste pędy. Oraz brak pewnego wyrafinowania, wdzięku... Brak im naturalnej miękkości pokroju, który lubię.
Spotkałam się ze zdaniem fachowców, że najlepiej nadają się do zieleni miejskiej, publicznej.

berberysy na jesiennej rabacie (już ich nie ma)

odmiana Orange Rocket jesienią

to któryś z żółtych na co dzień berberysów jesienią

Z 25 krzewów teraz mam 8.
Najwięcej pozbyłam się ich w tym i zeszłym sezonie. Bo niezbyt mi się podobają, kłują i myślę, że nie pasują do mojego ogrodu.
Na razie planuję zostawić 5 sztuk, bo względnie pasują mi do istniejących kompozycji.

Maria w jesiennej szacie

Mam nadzieję, że znajdą się jacyś obrońcy berberysów, bo to przecież popularne krzewy, a ja tu tak niepochlebnie...