UCZTA DLA ZMYSŁÓW

Marcowy ogród jest bury, brzydki i smętny. To miesiąc, którego najbardziej nie lubię. Wiem, niesie nadzieję, ale... Na razie niewiele zapowiada to, co przez kolejne miesiące będzie się działo.

Żeby więc przywołać z pamięci ładniejsze obrazy i poprawić sobie nastrój, wybrałam na marzec taką złotą myśl ogrodniczą:

Obcowanie z ogrodem to niekończąca się uczta dla zmysłów

Ponieważ rasowy ogrodnik przeznacza na pobyt w ogrodzie wszystkie wolne od obowiązków chwile, jego udziałem są ciągle nowe wrażenia zmysłowe. No, może nie nowe, bo w końcu róże kwitną co roku, ale czy ich zapach jest taki sam? Poza tym, po tak długiej przerwie wrażenia są tak świeże, że w ogóle nie na miejscu byłoby powiedzieć, że to ten sam zapach.

Od razu przychodzi mi na myśl pytanie do Was - które wrażenia zmysłowe są dla Was najważniejsze w ogrodzie? Czy jakieś są ważne szczególnie?

tyle zieleniny do zjadania w moim małym warzywniku

Ogólnie, najważniejszy jest wzrok - tak przyswajamy ok. 80 % informacji o świecie i myślę, że każdy ogrodnik, urządzając ogród, bierze pod uwagę wrażenia wzrokowe.
Dla mnie ten zmysł jest zdecydowanie najważniejszy. Ma wyglądać, tak jak chcę i wywoływać określone wrażenie.
Na oczekiwane efekty wzrokowe wpływają i kolory i kształty. Ale też ruch - np. falujące trawy, unoszące się nad kwiatami motyle, poruszające się, wiotkie gałązki...
Poniżej moje pierwsze próbki "filmowe" (otwiera się dobrze, nie zrażajcie się, że w tej chwili wygląda nieostro):

motyle uwielbiają płaskie kwiaty jeżówek

Ogromna rolę odgrywa światło. Potrafi wyczarować coś, niedostrzegalnego wcześniej, zmienić kompletnie znany obraz i miejsce.

magiczna chwila w Kąciku pod Lipą

a tu inny moment i to samo miejsce - muru prawie nie widać, baldachim z lipy dominuje nad wszystkim

Dużą rolę odgrywa zmysł węchu. Podobno najdłużej pamiętamy właśnie wrażenia zapachowe! Także na odczuwanie smaku przede wszystkim ma wpływ aromat jedzenia, a nie sam smak.

Pamiętam swoje zaskoczenie sprzed lat, kiedy nowo poznana ogrodniczka oświadczyła mi, że głównym kryterium urządzania jej ogrodu jest zapach roślin! Nie mogłam w to uwierzyć, dla mnie zapach w ogóle się nie liczył. I niewiele się tu zmieniło w tej kwestii.

lilie Conca d'Or pachną u mnie najmocniej

skromniutkie konwalie chyba jeszcze ładniej

Nie jest tak, oczywiście, że zapach nie ma dla mnie w ogóle znaczenia, tylko jakoś inaczej.
Np. perfumy nie są mi niezbędne, nie lubię pachnących kosmetyków, drażni mnie smród spalin na ulicy (słyszę: nie przesadzaj...). Ukułam sobie teorię, że jestem wrażliwa na zapachy i dlatego potrzebuję ich mało.

Jak więc wygląda uczta zapachowa w moim ogrodzie?
Przy zakupie roślin zapach nie ma dla mnie żadnego znaczenia. Oczywiście, mam pachnące kwiaty w ogrodzie - bez, lilie, konwalie...

wiciokrzew Graham Thomas silnie pachnie wieczorem

Ale tak naprawdę uszczęśliwia mnie po prostu zapach świeżego powietrza, wiatru... Za każdym razem wychodząc do ogrodu biorę głębszy oddech i się uśmiecham.

A zapach ogrodu po deszczu..! A po skoszeniu trawy..! Może to olejki eteryczne z moich sosen tak mnie satysfakcjonują..? Nie potrzeba mi nic więcej.

A dla Was, jakie zapachy w ogrodzie są najważniejsze? Może zapewnia je jakaś super pachnąca roślina?

trawy szumią, floksy pachną...

baldachim sosnowy otula ogród zapachami

Ogrodowa uczta dla zmysłów to także rośliny jadalne.
Coraz więcej spośród nas uprawia własne warzywa. Niektórzy mają całe poletka z warzywami, ba, nawet to one stanowią trzon ogrodu.
Można mieć cały sad albo tylko dwie jabłonie, zioła w skrzynce czy koper lub botwinę wrzucone pomiędzy rośliny ozdobne - ale frajda ze schrupania czegoś z własnego ogrodu jest nie do zastąpienia.
Muszę się przyznać, że groszek cukrowy zjadam sama, w pośpiechu i nie dzieląc się z nikim. Co roku.

pomidorami już dzielę się z innymi

w tym roku było wilgotno, więc w moim lasku zbierałam grzyby

a tu takie różności z wyprawy do warzywnika

Nie za dużo u mnie tych własnych plonów, ale jestem zadowolona - jest mały warzywnik z podstawowym zestawem i sałatami, po 6 krzewów borówki i malin, trochę poziomek.
No i są jeszcze jadalne kwiaty!

nasturcje - można jeść kwiaty i nasiona, no, a poza tym cieszą oczy

liliowce są jadalne, chociaż sama nie próbowałam

Jeszcze jedna ważna rzecz, o której trzeba pamiętać - nasz ogród to uczta dla masy stworzeń!

Ślimorów, wsuwających w ekspresowym tempie liście host czy jeżówki nie lubię, ale już na motylki czy trzmiele, pasące się na kwiatkach, miło jest popatrzeć.
A złotooki pożerające mszyce? A ptaki połykające złotooki?
W naszych ogrodach toczy się po prostu bezustanna orgia obżarstwa. I dobrze, bo takie wzajemne pożeranie mu służy na dłuższą metę. Więc cieszmy się, że ta uczta dla zmysłów jest nie tylko dla nas.

Ja się cieszę, także z tego, że tego wszystkiego nie widzę.

zdegenerowana marchewka

Zmysł dotyku także wzbogaca naszą permanentną, ogrodową ucztę.
Zupełnie odruchowo wyciągamy dłoń, żeby dotknąć liścia o chropawej fakturze, po prostu nie da się przejść obok, nie robiąc tego.
Lubicie dotykać swoich roślin? Czy udaje się Wam przejść obok włochatej trawy, nie wyciągając ręki?

dotknięcie liścia czyśćca to sama przyjemność

włochaty pąk magnolii aż się prosi o dotknięcie

Dla mnie ważne jest, żeby rośliny były przyjemne w dotyku, wydają mi się wtedy bardziej przyjazne i lepiej się czuję w ich otoczeniu. Lubię mieć wrażenie otulania przez rośliny.
Dlatego nie cierpię kłujących roślin i usuwam takie krzewy z ogrodu. Nie lubię nawet takich wyglądających ostro.

Lubię musnąć śliski, gładki listek albo pocieszyć się włochatym futerkiem. To jak przystawka do uczty.
Ale już łażenie boso po trawie to danie główne! Murawa ma duże znaczenie dla wyglądu ogrodu, ale możliwość chodzenia po zielonym dywanie czy wyciągnięcia się na nim, jest dla mnie bardzo ważne.

Inne wrażenia, ale też przyjemne, daje dotknięcie gładkiego kamienia, szorstkiej kory... To takie drobiazgi, wzbogacające naszą codzienną ucztę.
No i są jeszcze te miękkie poduchy na fotelach ogrodowych, zdecydowanie za rzadko zapewniające nam relaks.

Czy wrażenia płynące z dotyku są dla Was ważne? Czy jakaś roślina albo przedmiot liczą się dla Was szczególnie?

taras jest na jednym poziomie z trawnikiem, więc wychodzę boso prosto na murawę (z prawej)

zawsze, przechodząc, dotykam tych miękkich kłosków rozplenicy

fajnie jest przejechać dłonią po kwiatostanach trzcinnika

Nie zapomniałam także o zmyśle słuchu, a dźwięki w ogrodzie są niezwykle ważne. Badania wykazują, że aż w 65 proc. za nasz nastrój odpowiada właśnie to, co słyszymy.

takie suche miskanty fajnie szeleszczą nawet na lekkim wietrze

Ale po pierwsze - błogosławiona cisza.
To jest najważniejsze dla mnie.
A raczej to, co ciszą nazywamy - lekki szum wiaterku, jakieś świergoty i kląskania, ciurkanie wody, bzyczenie owadów...
Jak cudnie mi się wypoczywa na łóżku tarasowym pod wielką hortensją pnącą w czasie kwitnienia..! Nad głową słyszę bzyczenie setek owadów, których absolutnie moja osoba nie interesuje, tylko baldachy hortensjowe.

Jeśli są owady, to są i ptaki i one zapewniają koncerty bez karnetów. Zauważyliście, że już się zaczęły?

kwiaty bluszczu - to chyba dzika pszczoła

trzmiel na kwiatostanach szałwii, lubię ich buczenie

Dużo teraz mówi się o trawach, które zapewniają przyjemne szumy, powstają nawet ogrody ciszy, tworzone z traw (np. w ogrodzie w Rykach).

W moim ogrodzie najważniejszym źródłem dźwięku spośród roślin są drzewa. Mam ich dużo dużych i wiatr załatwia resztę. Do długich, wiotkich gałęzi brzozowych wystarcza nawet lekki wiaterek. Uwielbiam te wrażenia.

wielka brzoza nad tarasem zapewnia delikatny szum praktycznie stale

tak wygląda większa część ogrodu, więc nic dziwnego, że drzewa są głównym źródłem dźwięków

Lubię też dźwięk padającego deszczu.
Zresztą woda jest niezastąpionym źródłem dźwięku w ogrodzie. U mnie na razie najwyraźniej słychać pluszczący na kamieniach strumyk, ale mam nadzieję, że wkrótce wrażenia zapewni mi ciurkadełko w Kąciku pod Lipą.

Muszę napisać, niestety, co zakłóca przyjemne dźwięki w moim ogrodzie - hałas z ulicy. Mimo bujnej zieleni, nie jestem w stanie go usunąć. Sielanka nie jest pełna...Też macie taki problem?

Poniżej filmik znad strumyka (też otwiera się dobrze).

Obcowanie z ogrodem gwarantuje nam ciągłe wrażenia zmysłowe, często wiele jednocześnie. To także jeden z powodów szczęścia ogrodnika.
Zresztą autorytety już dawno dostrzegły ten dobroczynny wpływ. Powstają ogrody sensoryczne, komponowane ze szczególnym uwzględnieniem działania roślin na zmysły, mające budzić nie tylko przyjemność, ale pełniące ważną rolę terapeutyczną czy leczniczą.

dojrzewają maliny

Ogrodnicy zaś świadomie podejmują działania, aby podkreślić doznania zmysłowe, jakie zapewnia im ogród, chcą zwielokrotnić te doznania.
Wiedzą, że na dobrej glebie wyrastają smaczniejsze warzywa, że nagrzane słońcem owoce czy zioła pachną inaczej, że pora zbioru jest ważna.
Starają się zamknąć zapach różanek wysoką barierą, sadzą pachnące krzewy przy miejscach odpoczynku i pod oknami, a puchate byliny tam, gdzie mogą musnąć je, przechodząc. Sadzą atrakcyjne wizualnie rośliny w wybranych miejscach, starają się wyeksponować ich urok w wybranym przez siebie momencie (np. kiedy padają na nie promienie zachodzącego słońca).

Każdy ogrodnik jest koneserem na uczcie, którą oferuje ogród.

Napiszcie, jakie są Wasze relacje zmysłowe z ogrodem.
Czy ważniejsze są zapachy czy dźwięki? Jakie macie sposoby, żeby zwiększyć te doznania?
Jakie rośliny najlepiej, według Was, pobudzają nasze zmysły? Może np. drzewa owocowe?