SPÓJNOŚĆ W OGRODZIE

Ostatnio na forum Ogrodowiska natknęłam się na wymianę zdań o spójności w ogrodzie. I pomyślałam sobie, że to temat zdecydowanie zasługujący na oddzielny artykuł.
Ale na wstępie warto przypomnieć pewne sprawy.

Każdy ogrodnik jest twórcą i każdy to indywidualność. Ale generalnie można nas pogrupować w pewne typy i doskonałym do tego kryterium jest stosunek do roślin.

niektórzy ogrodnicy uwielbiają takie delikatne, pastelowe kompozycje (ogród pokazowy)

mój przedogródek  w szaro-bordowej kolorystyce

Pierwsza grupa ogrodników skupia swoje emocje na roślinach.
Wśród nich można wyróżnić typ kolekcjonera (którego uszczęśliwia bogactwo rosnącej kolekcji odmian np. irysów) i typ miłośnika roślin (chce mieć wszystkie piękne rośliny, widzi je niejako pojedynczo i sposób zestawienia ich nie ma większego wpływu na odczuwaną radość i dumę z ich posiadania). Specyficzny typ to ogrodnik uprawiający rośliny jadalne, dla którego walory smakowe i zdrowotne są najistotniejsze.

Drugą grupę stanowią ogrodnicy, którym największą radość sprawia samo działanie - praca w ziemi, formowanie roślin, ich rozmnażanie, krzyżowanie, a choćby pielenie.

Trzecia kategoria, to ogrodnik - miłośnik przyrody, starający się stworzyć wokół siebie jak najbogatsze środowisko przyrodnicze, w którym rośliny i on sam stanowią tylko jeden z elementów i w którym rządzą prawa przyrody, a on pełni tylko rolę wspierającą.

I czwarta kategoria - miłośnik ogrodów. To osoba, dla której rośliny są tworzywem do malowania obrazów, komponowania przestrzeni, kreowania świata. Dla której liczy się ogród jako całość.

stożkowe iglaki, szare i żółte, stanowią trzon kompozycji - ogród Bloomów w Bressingham

Oczywiście, zwykle jest tak, że te typy się mieszają - kolekcjoner lubi pracować przy swoich roślinach, a miłośnik roślin szuka piękna wokół siebie, ale najczęściej coś jest dominujące i w postawie widać priorytety.
A w zależności od tego, do jakiego typu ogrodnika nam bliżej, inaczej patrzymy na ogród.

Oczywiście, żadna z tych postaw nie jest lepsza czy gorsza, nie po to ta klasyfikacja. Najważniejsza jest radość, płynąca z ogrodnictwa, to już kiedyś ustaliliśmy. A do niej wiedzie wiele dróg.

Jednak uświadomienie sobie tych różnic pomogło mi znaleźć prostszą drogę do wymarzonego ogrodu, odpuścić pewne sprawy, a na inne położyć większy nacisk, a dzięki temu zbliżać się do celu. A najbardziej identyfikuję się z grupą czwartą, bo dla mnie najważniejsza jest estetyka całego założenia ogrodowego. Określam się jako miłośniczka ogrodów. Szukam wiedzy, jak się je tworzy. A mniej mnie interesuje, jak się rozmnaża ostróżki.
Może pamiętacie, jak w 2015 roku pisałam o poszukiwaniu drogi do swojego wymarzonego ogrodu?
Uznałam wtedy, że wolę mieć piękny ogród niż piękne rośliny, że dla mnie najważniejsza jest kompozycja, a nie umieszczenie w ogrodzie wszystkich roślin, które mi się podobają.
Bo gdybym miała określić tylko jednym słowem mój wymarzony ogród, to będzie to: harmonia.

naturalna swoboda Bluebell Cottage Gardens, takie ogrody lubię

cudny zakątek, wszystko tu do siebie pasuje... (Arley Hall, ogród leśny)

Dzisiejsze rozważania będą dotyczyć najbardziej tej "mojej" grupy, ale ponieważ wiemy, że większość ogrodników to mieszane typy (przepraszam, jakoś to paskudnie brzmi), mam nadzieję, że okażą się jednak interesujące dla szerszego grona.
Niemniej zdaję sobie sprawę, że nie zawsze chodzi przede wszystkim o estetykę całego założenia ogrodowego, więc nie będziemy kruszyć kopii, że spójność to najważniejsza sprawa w każdym ogrodzie.
Ania Stachurska pisze: jeśli kochasz rośliny i masz w nosie kompozycję, kanony i proporcje, machnij na nie ręką. Radość z posiadania ogrodu jest najważniejsza.
A jednocześnie zaznacza, że dla niej samej spójność to najważniejszy element w aranżacji przestrzeni ogrodu.

ceglana ścieżka i obrzeża rabat, obok murek z cegły, spajają bujne nasadzenia (Coton Manor Gardens)

Problem nie jest wydumany, że przypomnę choćby opinie autorytetów:
"Jeśli masz w ogrodzie piękne rośliny, nie oznacza to, że masz piękny ogród" (Piet Oudolf),
"Jednym z największych wrogów większości dobrych projektów jest miłość do roślin"(Monty Don),
"Zwykle jesteśmy świetnymi ogrodnikami, ale mamy blade pojęcie o projektowaniu, aranżacji ogrodów" (Ania Stachurska).

Więc co to jest ta spójność w ogrodzie?

Najkrócej - to harmonijne połączenie wszystkich elementów ogrodu, żeby tworzyły integralną całość.
 
Robin Williams w swej książce "Piękne ogrody" pisze, że spójność to wrażenie przynależności.
Inni mówią o poczuciu jedności, definiują spójność jako jednorodność, ciągłość. Mają one wynikać z powiązania wszystkich elementów ogrodu, które pozostają ze sobą w relacji i współzależności, a nie tylko ze sobą sąsiadują.
Są w związku i to zgodnym związku, grają do jednej bramki czy, jak kto woli, współbrzmią w miłej dla ucha melodii. Więc nic nie jest w tej relacji przypadkowe.

Spójność to klarowność, czytelność i prostota przekazu, zrozumiałego dla obserwatora, który patrzy, słucha, czuje. Bo spójność to ład, którego reguły są widoczne.

niewielki ogród pokazowy na Chelsea Flower Show - kamienna ścieżka wije się wśród kwitnących na biało bylin, nad którymi wznoszą się białe pnie brzóz

tu kompletnie inny nastrój - drewniane podesty prowadzą do altany wśród dominujących srebrzystych roślin, wzrok przyciąga czerwona linia (złoty medal na Hampton Court Flower Show). Wyraźnie widać konsekwencję w wyborze materiałów i roślin

ogród Helenki - wnętrza płynnie się łączą, dzięki umiejętnemu wykorzystaniu roślin

Jak to przełożyć na konkrety?

Spójne mają być wszystkie elementy ogrodu, czyli:
- kształty i formy - placyków, rabat, domu i roślin (Brookes uczy, żeby na etapie planowania traktować roślinę jak bryłę)
- materiały - z których wykonane są ścieżki, murki, ławki, donice, pergole, obrzeża
- nawierzchnie i wszelkie budowle ogrodowe (placyki, grille, szopy, altany)
- kolory - liści, igieł, kwiatów, ścieżek, mebli, ogrodzeń, domu, szopy
- gatunki roślin - drzew, krzewów, bylin, jednorocznych
- ozdoby - rzeźby, donice, karmniki, poidła, lampy
- sprzęty - ławki , krzesła, stoły, półki

A jak je harmonijnie połączyć? Jak sprawić, żeby były spójne?

W wypowiedziach Johna Brookes'a (Projektowanie ogrodów), Robina Williamsa (Piękne ogrody) czy Ani Stachurskiej znalazłam różne sposoby, które możemy wykorzystać.

Przede wszystkim - powtórzenia, proste i skuteczne narzędzie:
1. powtórzenia roślin (np. róże lub trawa lub sosny)
2. powtórzenia koloru - wybrać dominującą barwę dla ogrodu lub gamę kolorystyczną (kwiaty, pomalowane pergole)
3. powtórzenia materiałów - użyć jednakowych do wykonania nawierzchni, murków, budowli ogrodowych
4. powtórzenia motywów - np. powtarzać kształt prostokąta lub elipsy w planie ogrodu

Oprócz powtórzeń projektanci radzą wypróbować i inne sposoby uzyskania spójności:
5. określić myśl przewodnią ogrodu - co wiąże się np. ze stylem - architektura domu czy otoczenie sugeruje zastosowanie pewnych środków, materiałów czy form.
6. Brookes zwraca jeszcze uwagę na dbałość o równowaga między przestrzenią zapełnioną a pustą (rabata a trawnik, wolna przestrzeń i gąszcz, jin i jang), obie się wszak dopełniają.
7. powściągliwość

strzeliste cisy są mocnym akcentem i łącznikiem wielkiej rabaty bylinowej (Broughton Grange Garden)

powtarzające się byliny i trawy, jednolite, żwirowe tło i gama kolorystyczna (Hampton Court Flower Show)

Więc po kolei - powtórzenia roślin.

A. Stachurska obrazowo mówi o powtórzeniach, że to "rodzaj klamry spinającej przestrzeń".
Tą klamrą według R. Williamsa mogą być tzw. kluczowe rośliny - o wyrazistym pokroju, często o walorach architektonicznych, pełniące ważną rolę w strukturze ogrodu, to punkty optyczne w całości założenia, które narzucają pewien porządek.

Należy rozmieścić je w różnych miejscach ogrodu, ale - dawać im do towarzystwa różne rośliny.
Ania radzi je powtarzać “po przekątnej” (na ukos), co jest przydatne w nieformalnych ogrodach, jakich u nas najwięcej.

Można wyraziste rośliny tego samego gatunku posadzić symetrycznie, ale zwykle robi się to w ogrodach formalnych, o symetrycznym planie, a takie rzadko u nas występują, jakoś nie znajdują uznania.

ład i porządek, ale i harmonia - powtórzone rośliny i układy w formalnym, symetrycznym ogrodzie Coughton Court Garden 

Kluczowymi roślinami mogą być drzewa lub w małym ogrodzie np. miskanty.
Nie musi ich być dużo. A Williams pisze: "Odradzałbym drzewa z czerwonym lub pstrym ulistnieniem - przy nich nic nie będzie wyglądać ciekawie, przytłoczą
zielone tło, które kształtuje przestrzeń i buduje ramę ogrodu."

ten sam motyw cisowych obelisków w innej części Broughton Grange Garden

bukszpanowe kule toczą się po ogrodzie Helenki - to one i płaszczyzna trawnika spajają bujne rabaty bylinowe

takie zimozielone struktury (żywopłoty, topiary) także pełnią funkcję spajającą - ogród kwiatowy w ogrodzie państwa Majów w Rykach

Pod jednolitym baldachimem drzew mamy tęczowe barwy kwitnących cebulowych (Keukenhof)

Innym przykładem powtórzeń roślinnych są rozstawione w różnych miejscach ogrodu podobne donice z bukszpanową kulą lub inną, ulubioną rośliną.

Jeśli w różnych miejscach ogrodu powtarzamy i mniej wyraziste rośliny, np. kępy bylin okrywowych czy grupy ulubionych jeżówek czy traw, to także zwiększa wrażenie spójności.
Również trawnik może pełnić taką rolę optycznego łącznika.

Myślę, że u mnie taką rolę spajającą pełnią sosny w "bluszczowych skarpetach", brzozy, trawnik czy bergenie.

trawnik jest elementem spajającym piękny i rozległy ogród Beth Chatto, zielony dywan podkreśla też kształty rabat, jednakowe w całym ogrodzie

wzrok prowadzą kolumnowe jałowce i srebrzyste kępy roślin (nie po jednej linii) - ogród w Radkowie

Ewa Pszczelarnia zwróciła uwagę, że najtrudniejsze jest tworzenie ogrodu w sytuacji już zastanych roślin czy elementów, szczególnie, gdy są wyraziste. Dobrym rozwiązaniem będzie wtedy powtórzenie tychże właśnie, niech będą punktem wyjścia do rozwijania kompozycji. Efekt całości może być lepszy niż dołożenie najpiękniejszej nawet nowej rośliny do tych już nadających ton.

Warto podkreślić, że w staraniach o spójność nie chodzi o drastyczne ograniczenie liczby sadzonych gatunków gatunków, czego często obawiają się miłośnicy roślin.
Oczywiście, selekcja jest potrzebna. Ale jeśli wybierzemy rośliny kluczowe i uczynimy je filarami kompozycji, jeśli do tego dołożymy jeszcze jakąś drobniejszą, powtórzoną grupę roślin, to z resztą możemy poszaleć, bo struktura i tak będzie wyrazista.

aranżacja Pieta Oudolfa w Scampston Walled Garden - jednakowe drzewa nad placykiem, jednakowe trawy, jednolita nawierzchnia... a jeśli to dla kogoś zbyt nudne...

...tu mamy Oudolfa w innej wersji - bogactwo kolorów i gatunków w Pensthorpe - co spaja tę aranżację? powierzchnia wygląda jak falujący kilim, łącznie z drzewami w tle

tu zastosowano duże, wyrazisty plamy kilku gatunków roślin i cegły - mocne, ale spójne, choć" nie moje"

Powtarzanie koloru to najłatwiejsza rzecz na świecie - wystarczy np. pomalować wszystkie pergole, płotki i ławki jednym kolorem.
Można wybrać jeden kolor czy gamę kolorów, które będą powtarzać się w całym ogrodzie.
A może dostawić i doniczki tej samej barwy?
Nie musi być takich elementów 50, wystarczy, że powtórzą się w kilku miejscach ogrodu.

Jeśli szopa jest pomalowana na niebiesko, to niech w zasięgu wzroku rosną niebieskie ostróżki, a szarawe liście współgrają z bladożółtymi kwiatami i kolorem drewna.

wielki Ogród Traw w Rykach spajają powtarzające się na długich rabatach kolory

poduszka nawiązuje do koloru kwiatów, mała architektura jednolita w kolorze i materiale (Hampton Court Flower Show)

kolor określa to wnętrze - białe kwiaty, biała ławka, biały pień, białe koszyczki... (tym razem to mój zakątek)

tu także kolor nadaje charakter ogrodowi - nowoczesna, ognista rabata w Helmsley Garden

... ten sam zabieg, a efekt inny - słynna Red Border w Hidcote Garden

cudowny, suchy ogród w Hyde Hall Garden - szarości i płowe żółcienie, ale także trawy, głazy i żwirowe ścieżki łączą ten duży ogród

Poczucie ciągłości uzyskamy, kiedy jeden zakątek ogrodu płynnie przechodzi w drugi, nawet jeśli są wypełnione zupełnie innymi roślinami - bo mają wspólne cechy, są ze sobą powiązane użytymi materiałami - np. przez obydwa prowadzi żwirowa ścieżka.

Ja nie miałam zaufania do swojego wyczucia dopasowania roślin, więc wybrałam ten łatwy sposób dla uzyskania spójności - zrobiłam jednakowe obrzeża rabat w całym ogrodzie, z cegieł.
 Co dodatkowo uwydatniło spójność kształtów - w całym ogrodzie są miękkie, wygięte linie.

ceramiczna dachówka na dachu, ceglane obrzeża rabat i murki z tego materiału powtarzają się w całym moim ogrodzie

cegła na tarasie i filarach pergoli, drewniane meble i zwieńczenie pergoli i bukszpanowe nasadzenia spajają to wnętrze ogrodowe (East Ruston Old Vicarage)

Oto inny przykład powtórzenia materiałów - jeśli budynek gospodarczy jest z cegły, to murek w pobliżu też niech będzie z cegły, i pokryty drewnianymi deskami, bo z rogiem stoi drewniana ławka z desek w tym samym kolorze.

R. Williams pisze, że stworzenie szerokiej opaski wokół trawnika z tego samego materiału, co i ścieżki czy placyki powoduje, że trawnik przestaje być odrębnym elementem ogrodu, a staje się jego integralną częścią.

takie szerokie obrzeża często spotykałam w ogrodach angielskich - stanowią spokojną ramę (wraz z murem na tyłach) tej kolorowej rabaty oraz łączą duże połacie trawnika z ogrodową małą architekturą (Coughton Court Garden)

ceglane obwódki, ceglane murki, jednolite, spokojne tło żwirowych ścieżek - te elementy podkreślają układ suchego ogrodu Beth Chatto

Można też ustawić w różnych zakątkach drewniane ławki. Nie muszą być identyczne, ale w jednym stylu. Bo różnice są potrzebne - ale muszą się łączyć harmonijnie.

czarne, metalowe barierki i meble, ceramiczne elementy, jasne tło - mój przedogródek

w całym moim ogrodzie podpory do roślin są z czarnego metalu, również ogrodzenie zewnętrzne i płotek warzywnika

Ważna uwaga - nie należy mylić powtórzeń z rytmem, to nie to samo!
Ania przestrzega przed rytmicznym powtarzaniem w równych odległościach, które wygląda sztucznie (a przyznam, że wiele razy widziałam ten zabieg w naszych ogrodach).
Według mnie, ten zabieg zupełnie nie pasuje w ogrodach nieformalnych, swobodnych, w bardzo nowoczesnych już bardziej, ale mnie się to zawsze kojarzy z zielenią publiczną.

nie podoba mi się ta rytmiczna kompozycja w słynnym Bressingham Gardens

trzy tuje, pięć kęp bordowego rozchodnika, rozdzielonego szarą trawą, wszystko w równym rytmie (Bressingham)

Powtórzenia motywów
To nie tylko powtórzenie kształtu w różnych zakątkach ogrodu, ale także wyłożenie prostokątnego placyku czy alejki również prostokątnymi płytami.

to mały ogródek pokazowy na Chelsea, ale dobry przykład wykorzystania powtórzeń kształtów (altana, sadzawka, kuliste rośliny)

a to piękny przykład wykorzystania powtórzeń z Coton Manor Garden, dzięki którym ogród płynnie łączy się z krajobrazem - faliste smugi strumienia, rabat i pasów roślinności, dzielących łąkę za ogrodzeniem. Także drzewa odgrywają podobną rolę

maleńki ogródek na Chelsea - materiał (cegła) i kształty (kwadraty) nadają mu formę, a byliny są już zupełnie swobodne

minimalizm i powtórzenia w doborze materiałów i roślin (Hampton Court Flower Show)

Zwiększymy też spójność ogrodu jeśli zdecydujemy się wszędzie na płynne linie i owale.
Kiedy kształty pasują do siebie, wynikają jedne z drugich, dopełniają się - prostokątny taras jest przedłużeniem domu, a owalny trawnik jest odbiciem kształtu stawu.

Te motywy-kształty nie muszą być jednakowe. Mogą to być różnych rozmiarów prostokąty, przyłożone do siebie, jak wąska, prosta ścieżka, która otwiera się w kwadratowy placyk. Żeby nie było - placyk może też być okrągły.
Ale jeśli do tego dołożymy falistą rabatę, trójkątny żagiel i tujową spiralę - to już nie będzie spójność, ale chaos, dysonans i wrażenie niepokoju.

Powtórzenie motywu to może być także zastosowanie nie identycznych, ale zbliżonych formą, fakturą lub kolorystyką elementów lub roślin. Np. klasycznych kul bukszpanowych różnej wielkości czy iglaków.

kolisty trawnik i kule na różnej wysokości - ogród Ani Kwartet

tu także powtórzenia - stożkowe, żółte i niebieskie iglaki oraz świerki o płaczącym pokroju - czy one łączą te kolorowe, bylinowe rabaty? (Bressingham)

piękny ogród Pieta Oudolfa w Bury Court - kule, koła i półkola - z roślin i nawierzchni, ograniczona liczba gatunków i kolorów

Według mnie, jeśli powtórzymy kształty i materiały w całym ogrodzie, to możemy z mniejszą dyscypliną wybierać rośliny, bo tamte środki silnie oddziałują na spójność.

Myśl przewodnia

Jeśli zdecydujemy się na jakąś myśl przewodnią przy urządzaniu ogrodu, jednolitej konwencji, na pewno wpłynie to na jego spójność. Ania Stachurska przestrzega przy tym, że eklektyzm jest dość trudny do realizacji dla amatora, więc lepiej jednak wybrać jakiś kierunek i go się trzymać w doborze szczegółów.
Dla mnie to oznacza wybór stylu i jego charakterystycznych elementów.

ogród leśny - cień, zieleń, kamień, mchy - tajemniczy i romantyczny zakątek Newby Hall Garden wygląda, jakby to wszystko samo się zrobiło...

Barnsdale Gardens - malutki, leśny ogród pod parasolem drzew - dwa kolory i tylko nieliczne wybijające się rośliny dają wrażenie dzikości i spokoju

Punktem wyjścia do wybrania myśli przewodniej może być architektura domu. A nawet powinna, bo to zazwyczaj najmocniejszy element w kompozycji ogrodu przydomowego.
Bo z nowoczesną bryłą domu z chromowanymi poręczami nie łączy się miękko, piękny skądinąd, taras z dzikówki.

a tu się wszystko łączy - ogród prowansalski na Chelsea Flower Show - fiolety i szarości, kamień i drewno, ogródek jakby wypływał z małego domku

ogród Marzeny integralnie łączy się z domem - formy, rośliny, dodatki

To przy okazji rozważań na temat myśli przewodniej pojawia się (może przerysowany) przykład góralskiej chaty na Mazowszu z niwaki przed domem i białym żwirem wokół.

I tak liatry zdają się naturalnie wyrastać ze żwiru, a już hosty - niekoniecznie, bo żwir nie jest typowy dla środowiska leśnego, z którego hosty pochodzą.

suchy ogród Beth Chatto wyrasta na beżowym żwirze, z którym harmonizują barwy sucholubnych roślin, także kora wielkiego eukaliptusa, rośliny rozrastają się swobodnie
,

powtórzenia kształtów - ostre rośliny, mostek... powtórzenia kolorów - kamień, drewno, rośliny - ogród w East Ruston Old Vicarage, mimo tych ostrości tworzy spójną całość

Wszystkie te zdjęcia pokazują takie naturalne, swobodne  kompozycje, ale każdy element jest przemyślany. Może właśnie dlatego wyglądają tak naturalnie?
A jak prezentowałaby się tu róża Westerland? Spójność osiągamy, gdy rośliny rosnące obok siebie pochodzą z jednej bajki, podkreślają wzajemnie swoją urodę, a nie konkurują ze sobą. Czy jukka obok róży może wyglądać dobrze?

Inne propozycje - niech w pobliżu prostej ławy z grubej dechy wśród paproci stoi poidło w formie wklęsłego kamienia, a nie betonowe, rzeźbione w winne grona.

W tym miejscu można wspomnieć, że warto starać się i o spójność z otoczeniem ogrodu, także w szerszym kontekście. Lokalny kontekst kulturowy i przyrodniczy (te rośliny za płotem) dobrze jest brać pod uwagę, aranżując swój kawałek ziemi.
Jeśli za płotem rośnie sosnowy las, ogród nie będzie spójny z otoczeniem, jeśli wypełnimy go platanami. O wiele lepiej będą się z nim łączyły brzozy, bo to rośliny z jednego środowiska.

kolory nie są przypadkowe, a kompozycja bylinowa z trawami ładnie łączy się z łąką za ogrodzeniem - ogród Mufki

Brookes zwraca jeszcze uwagę na dbałość o równowagę między przestrzenią zapełnioną a pustą (rabata a trawnik, wolna przestrzeń i gąszcz, jin i jang), obie się wszak dopełniają. To wiąże się z problemem właściwych proporcji.
Zapewne większość ogrodników zna choćby problem zbyt wąskiej rabaty w stosunku do rozległego trawnika czy też skraweczków ziemi obsadzanych niskimi roślinami pod ścianami masywnego budynku.

 wysoki iglak po prawej  i bambusy w centrum równoważą drzewa za żywopłotem i łączą oba wnętrza

Jeżeli ktoś nie ma zaufania do swojego wyczucia przestrzeni, Brookes w swojej książce podsuwa prosty sposób ze stosowaniem modułu (pewna wielkość z bryły domu, powtarzana w różnych układach w jego otoczeniu).
Jak wykorzystać taki moduł? To np. szerokość wyniesionej rabaty - jest dwukrotnie mniejsza niż szerokość altany, stojącej w pobliżu, a głębokość rabaty pod murem wynika ze złotego podziału w stosunku do szerokości trawnika.
I nie o to chodzi, żebyśmy zagłębiali się w skomplikowane, matematyczne wyliczenia (choć tak naprawdę nie są one bardzo skomplikowane), chodzi o dbałość o względne przynajmniej zachowanie proporcji. Równowaga całości będzie lepsza i wrażenie spójności ogrodu będzie większe.

minimalistyczny ogród w Kiftsgate - prostokąty, zieleń i biel, dwa gatunki, gładkie powierzchnie, idealne proporcje, równowaga i spokój

No i na koniec - powściągliwość.
Robin Williams pisze, że nadmierne zróżnicowanie niszczy spójność. I tu wypływa grzech nasz powszedni - nadmiar wszystkiego w naszych ogrodach: koloru, ozdób, materiałów, gatunków roślin.

W rezultacie zamiast harmonii mamy wrażenie chaosu, ogród jest niespokojny, pstrokaty, męczący.
Ania pisze o meczącym dla oka melanżu.
Bo kolory są super i efektowne kontrasty także, ale nie na całej przestrzeni, lepiej wyznaczyć sobie pewne ramy dla takich pobudzających elementów.

Znawcy tematu podkreślają, że rozsądek i umiar to zasady których dobrze się trzymać, jeśli chcemy stworzyć przyjazną przestrzeń, która nie męczy.
A może przekona nas argument, że w natłoku wrażeń zginie uroda pojedynczej rośliny, którą kochamy?

ograniczona ilość gatunków i materiałów - ogród przy szkółce Majewskich

dyscyplina kolorystyczna (ławka, żwir, rośliny), nowoczesna forma (Hampton Court Flower Show)

bujność i swoboda nasadzeń bylinowych, ale w jednym stylu i stonowanej kolorystyce, nad wszystkim brzozy (Chelsea)

W przedstawionych ogrodach widać ostrą selekcję, ale jaką mają siłę wyrazu!

Te wszystkie sprawy są szczególnie ważne w przestrzeni, którą możemy ogarnąć wzrokiem. Ale dotyczy to całego ogrodu (no, chyba że jest wielki).

Generalnie - konieczna jest pewna dyscyplina - trzeba ciągle z czegoś rezygnować! (nawet, kiedy są jeszcze wolne miejsca w ogrodzie, a roślina cudnej urody).
Ale jeden element wynika z drugiego, jedna decyzja w naturalny sposób pociąga za sobą drugą, pierwszy wybór ułatwia kolejną selekcję.

A efekt?
Jeśli wszystkie elementy ogrodu się dopełniają uzyskujemy jeszcze coś więcej.
Spójność to synergia, bo zgoda buduje - z pasujących do siebie elementów uzyskamy dodatkową wartość - spokój, wrażenie ładu, równowagi, stabilności, wrażenie, że wszystko jest na swoim miejscu.
Ale i specyficzny nastrój ogrodu, jego styl i wreszcie indywidualny, wyrazisty charakter.

plamy błękitów i żółci wśród zieleni - Gresgarth Hall Garden

ścieżka z szarych, prostokątnych płyt prowadzi przez leśny, zielony ogródek, wraz z nią białe pnie brzóz tworzą jego strukturę (Barnsdale)

Bo taki ogród łączy jakaś myśl przewodnia, widoczny motyw, program, wtedy on do nas przemawia czytelnym językiem ("tu możesz odpocząć w samotności...", "tu poczujesz się jak w ogrodzie babci...", "tu wrócisz do wakacji nad Morzem Śródziemnym...", "to miejsce jest pełne tajemnic" czy "nie przypuszczałaś, że można wyczarować w środku miasta leśną polanę").

Dla mnie spójny ogród to ogród idealny.
Staram się u siebie wykorzystywać rady projektantów i wzorce zaczerpnięte z harmonijnych ogrodów. Niektóre rzeczy mi się udały, z innymi mam jeszcze wiele do zrobienia, a zdaję sobie sprawę, że z niektórymi nigdy sobie nie poradzę.
Ale to moja droga do wymarzonego ogrodu.

Mam nadzieję, że napiszecie, czy dla Was ten aspekt ogrodnictwa ma jakieś znaczenie! (o ile dotarliście do końca tego długaśnego artykułu...)

ten leśny ogród w Pensthorpe spajają falujące, cisowe żywopłoty, wszechobecna zieleń, jednolity drzewostan

w Newby Hall Garden zupełnie inna bajka - masę kolorowych kwiatów uspokajają kamienne ścieżki, regularny układ ogródka i powtarzające się rośliny

wrzosowy ogród przy szkółce Majewskich - ograniczona ilość gatunków i kolorów, szary żwir, pionowe akcenty jałowców i brzozowych pni